İbrahim Kaypakkaya Tarafından İpliği Pazara Çıkarılan Can Çekiştikçe Tabulaştırılan Resmi İdeoloji: KEMALİZM_2

KEMALİZMʼİN İDEOLOJİK-POLİTİK AÇIDAN FİLİZLENDİĞİ TARİHSEL TEMEL

Her egemen sınıf gibi burjuvazi de kendi tarihine resmiyet kazandırırken egemen bir güç olarak iktidarlaştığı andan itibaren ihtiyacı olan ideolojik, siyasi, kültürel, psikolojik, ahlaki vs. bir dizi aracı güçlendirerek kalıcılaştır- maya yönelir. Bunu yaparken çıkarları gereği tarihi yeniden yazmayı esas alır. Tarihsel süreci ve sürecin ana eksenini doğrudan kendisiyle başlatır. Kendisini var eden önceki toplumsal yapıyı ya da süreci inkar etmek artık olağan bir davranış olarak görülür.

TC tarihi de kendisini kurarak iktidarlaşanların, ders kitaplarında empoze ettikleri gibi 19 Mayıs 1919’da başlatılır. Gerisi yani öncesi lüzumsuz bir teferruattır ve aslolan cumhuriyettir artık.

“Ulu önder” her şeyi 15 Ekim 1927 yılında TBMM’de okumaya başladığı ve 20 Ekim’de son bulan “Nutuk”ta belirtmiştir. Sistemin tarihsel metni olarak kabul görür ve herkesin üzerine titreyeceği tarihe dair düşünce sınırları ve içeriği dokunulmaz bir resmiyet kazanır. Böylece TC’nin siyasal tarihi, kutsanan M. Kemal’in iktidarlaşma sürecinde istediği başarıya ulaşmasıyla ihtiyaca göre yazılmış olur.

Fakat materyalist tarih anlayışı, böylesine öznel tutumlarla dizilen ve bir sistemin resmi sıfatı niteliği verilerek meşruiyet kazandırılan çarpıtma tarihe karşı kayıtsız kalamazdı. Nitekim Kaypakkaya resmi ideolojinin kendisi için kurgulamış olduğu bu tarihe karşı başkaldırıyordu.

Güvenilir bir tanık, sağlam bir Bolşeviktir” dediği Şnurov’un, Kemalist hareketin niteliği ve iktidarlaşmasıyla birlikte kurduğu düzenin uygulamaları üzerine yaptığı gözlem ve değerlendirmeleri esas alarak, öğretilmiş olan resmi tarih karşısında materyalist tutumla mevzileniyordu.

Kaypakkaya, öğretilen resmi tarihin referans noktalarına bağlı değildi. Kemalizm’in köklerinin izini yakalamıştı. “Kemalist devrim, Jön Türk devriminin benzeri ve izleyicisidir” diyerek önemli bir noktaya işaret ediyordu.

 Kemalist tarih anlayışında 1919 öncesinin yakın dönemi yani 1908’le başlayan ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin (İTC) iktidarlaşmasıyla devam eden, Osmanlı’nın emperyalistlerce paylaşılmasıyla nihayete eren süreç, pek de kabul görmez. Çünkü emperyalist paylaşım savaşının sonuçlarıyla oluşan yeni duruma uyum sağlayabilmek ancak ve ancak geçmişin inkarıyla ve ondan “kopuşla” mümkündü. Emperyalist-kapitalist sistem, haritaları yeniden çizerken Kemalistler de kendilerinden istenilen rollere uygun davranmak durumundaydılar.

Oysa bugün halen resmi tarih, Kemalist hareketi ve onun iktidarlaşmasıyla oluşan “cumhuriyet” rejimini ve bu rejimin niteliğini İttihat ve Terakki’nin ideolojisinden, politik görüşlerinden ve uygulamalarından tamamen ayrı tutar ve bir “kopuş” olarak nitelendirir. Halbuki gerçek tarih bilimi yani materyalizm, olguları ve süreçleri incelediğinde İTC ve onun iktidarlaşmasını sağlayan temel dayanakların devamı niteliğindeki bir Kemalizm’e işaret etmektedir.

 

 Bir kopuş değil aksine bariz bir devamlılık söz konusudur. Biraz olsun İTC sürecini ve tarihsel arka planını irdelemek gerekir. Kema- lizm ile İTC arasındaki ilişkinin, bağın aslında ne kadar da organik olduğunun ve birinin zemin, diğerinin de kabaca tasfiye edilen bu zemin üzerine yükselen bina olduğunu iyi görmek lazım. Aksi takdirde Kemalizm’e dair resmi tarihin zihinlere vurduğu kulluk halkasından kurtulmak mümkün olmayacaktır.

Kaypakkaya’nın Kemalizm’e dair tahlillerini tarihsel kökleriyle daha iyi kavramak için bu sürece kısaca da olsa değinmek bir zorunluluktur.

İttihat ve Terakki Partisi’nin (İTP) ideolojisi, siyasi emelleri, yaratmak istediği iktidar biçimi, ekonomik-sosyal projeleri, mevcut rejime bakışı ve öngördüğü reformları, dayandığı ve sözcülüğünü yaptığı sınıfsal-sosyal kesimlerin niteliği, iktidarlaşma yöntemi vs. ile iyi irdelendiğinde aslında nasıl da Kemalizm ile somutlanan gerçekliğin bir ön tasarımı, provası ve benzeri olduğu görülür.

Şunu baştan söylemek pek de abartılı olmaz; Kemalizm, İTP’nin mirasçısıdır, onun devamcısıdır, tamamlayıcı nitelikteki bir sonraki aşamasıdır.

 

a)       İTC’yi doğuran şartlar ve 1908

Osmanlı İmparatorluğu bir yandan iç yapısal sorunları gereği ekonomik, sosyal ve siyasal temelde köklü krizler yaşarken bir yandan da hızla gelişen serbest rekabetçi kapitalizm ve onun yayılmacı baskısıyla karşı karşıyaydı. Bu sürecin bunalımını aşmak için kimi düzenlemelere başvuruyordu. 19. yüzyılın neredeyse tamamı Osmanlı’nın güç kaybeden sürecini durdurabilmek ve varlığını sürdürebilmek amaçlı tepeden inmeci kimi düzenlemelerle geçmiştir.

 

Burada şüphesiz ki belirleyici dinamik batıda gelişen ve hızla yayılmakta olan serbest rekabetçi kapitalizm ve sonrasında emperyalizmdir. Kapitalist sistem, kendine daha geniş sömürü alanı açarak hem gelişimini devam ettirebilir hem de kendisini daha ileri bir düzeye taşıyabilirdi. Bunun için de pazar alanlarının genişletilmesi gerekiyordu. Osmanlı İmparatorluğu bu yönüyle bulunmaz bir nimetti. Zaten uzun süreden beri olgunlaşmakta olan bir ilişki vardı. Osmanlı’nın yapısal krizi, serbest rekabetçi kapitalizmin pazar arayışıyla örtüşen özellikler taşıyordu. Yani bağımlılık ilişkisi hem ka- çınılmazdı hem de Osmanlı açısından bir soluklanma niteliğindeydi.

 

Nihayetinde serbest rekabetçi kapitalizm Osmanlı’nın mevcut krizini, pazara olan ihtiyacı açısından bir fırsata dönüştürüyordu. Böylece derinleşmesi kaçınılmaz bir sömürgeleşme sürecinin önü iyice açılıyordu. Osmanlı, kendi yapısal bunalımını “batıya uyum” bağlamında ama kapitalizminin de ihtiyaçlarına cevap verebilecek niteliklerde olan reformlarla aşma çabasındaydı. Temel amaç, düzeni reformlarla kurtarabilmek ve yaşatabilmekti.

Osmanlı İmparatorluğu’nun düzeni, askeri-feodal karakterine göre şekillenmişti. Sürekliliğinde ordu temel araçtı. Güçlü ordusuyla işgal ettiği topraklardan elde ettiği ganimet ve rant, düzenin garantisi gibiydi. Gelişen kapitalizm Osmanlı’nın kurulu düzenini tehdit ediyordu artık. Düzen, sürece yanıt olmuyordu. Öncelikli adım düzenin temel aracı olan ordunun “ıslah” edilmesiydi. Osmanlı’da hakim olan ve orduyla devletsel varlığı birbirinden kopmaz kılan tutumun (askeri nitelik), gerek İTC ile farklılaşan dönemde gerekse de Kemalist iktidarın oluşturulmasında nasıl da ortak bir temel teşkil ettiği takip edilebilir.

1789’de Nizam-ı Cedid (Yeni Düzen) adıyla başlatılan reformlarda öncelik, mevcut ordunun düzenini değiştirerek batı tarzı bir ordunun yaratıl- masına verildi. Bunun için batılı subaylardan eğitim alınıyor, yeni silahlarla ordu donatılıyordu vs. Bu reformun mali yükü ise şüphesiz ki vergi yükü altında inleyen halkın omuzlarına yükleniyordu. Ne de olsa devlet, kendi bekası için açlığı ve yokluğu halka reva görüyordu.

Her reform adımı serbest rekabetçi ve ardından da emperyalizmle ilişkilerin derinleşmesini beraberinde getiriyordu. Ekonomik bunalım borçlanmayı, borçlanma da zincirleme olarak imtiyazlara giden yolu genişletiyordu. Bağımlılık, süreklileşme kanalını bulmuştu.

Nizam-ı Cedid Ordusu oluşturulurken yeniçeri ordusunun tasfiye endişesi merkezi otorite ile yerel güçleri karşı karşıya getirmişti. İktidar mücadelesi her düzenleme esnasında farklı biçimlerde devreye giriyordu. Ordudaki reform süreci “Senet-i İttifak” denilen ve padişahın mutlak otoritesinde ilk defa belirli bir sınırlama sağlayan anlaşmayla sonuçlanıyordu. Ama bedeli, 1826’daki yeniçeri kıyımıyla ödenmişti. İsyan eden yeniçerilerden binlercesi kaldıkları ocaklarda top atışları altında katledilmişti.

Dönemin reformlarından bir diğeri de “Tanzimat” (Düzenleme) denilen fermandır. 1839 yılında okunan bu ferman, devam eden ve aşılamayan yapısal sorunlara emperyalistlerin istekleri çerçevesinde çare bulma amacı güdüyordu. Halbuki süreç reformlarla tersine çevrilecek gibi değildi. Yayılmakta olan kapitalizm, beraberinde uluslaşma sürecinin fitilini de ateşliyordu.

 

“Osmanlıcılık” fikriyle farklı etnik kimlikler bir arada tutulmaya çalı- şılsa da 1820’lerde Yunanlıların ayrılarak kendi devletini kurmaları, “Osmanlıcılık” fikrinin, önüne geçilemez sürece cevap olamayacağının ilk işaretiydi.

Devamında, Osmanlı Paşası Kavalalı M. Ali Paşa’nın Mısır’da bağımsızlığını ilan etmesi (1830) sıkıntıların yeni bir boyut kazanarak derinleşmesine işaret ediyordu. Osmanlı fiilen toprak yitiriyordu. Bu yönlü her gelişme Osmanlı’nın yapısal bunalımını reformlarla aşmaya itiyordu.

Osmanlı daha fazla toprak yitirmek istemiyordu. İngiltere ve Fransa ise sömürgeci politikalarıyla Osmanlı’yı sıkıştırıyor ve ekonomik-siyasal egemenliğini derinleştirmeye çalışıyordu. 1838’de İngiltere’yle Balta Limanı Anlaşması’nın imzalanması batının mallarının Osmanlı pazarına neredeyse gümrüksüz sokulmasının önünü açmıştı. Osmanlı, tepeden dayatılsa da yapısal dönüşümün kaçınılmazlığıyla yüzleşmek durumundaydı.

Tanzimat Fermanı tam da bu süreçte ilan ediliyordu. Osmanlı sınırları içerisinde ticari kapitalizm çerçevesinde ilişkiler esasta Müslüman olmayan kesimlerce yürütülüyordu. Bunlar Rumlar, Ermeniler ve Yahudilerdi. Müslüman-Türk olmayan ticaret burjuvazisi, serbest rekabetçi kapitalizmle ilişkilerini sıkılaştırmak ve yaygınlaştırmak istiyordu.

 

Ama Osmanlı düzeni içerisinde hem sosyal konum hem siyasal ve hukuki haklar bağlamında kendilerine kısıtlamalar konmuştu. Yabancı kapitalistler ticari ilişkilerini bu kesimlerle sürdürdüklerinden, daha serbest hareket edebilmek için mevcut uygulamaların değişimini istiyorlardı. Hem bu istek hem de farklı inanç ve etnik kimliğe sahip çevrelerin Osmanlı sınırları içerisinde kalmasını sağlama arayışı Tanzimat Fermanı’nın ilanını sağladı.

Bu fermanla Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan farklı inanç ve etnik kimliğe sahip tüm kesimlerin can ve mal güvenliği olacak ve hepsine mülkiyet hakkı tanınacak ve bu da devlet tarafından güvence altına alınacaktı. Bu görünen yanı olsa da Tanzimat’la başlayan reformlar süreci, zayıflamakta olan merkezi otoritenin gücünü yeniden tesis etmeyi amaçlıyordu esasta. Hukuk alanında, vergi toplama sisteminde düzenlemeler yapılarak yerel otoriteyle yaşanan çatışmalı halin merkezi otorite lehine dönmesi de amaçlanıyordu.

Tabii serbest rekabetçi kapitalistler için bunlar yetersizdi. 1856’da “Islahat Fermanı” yürürlüğe konuldu. Islahat Fermanı’yla serbest rekabetçi kapitalistlerin Osmanlı topraklarında ticari ilişkiler sürdürdükleri Müslüman olmayan komprador burjuvazinin haklarının genişletilmesi sağlanıyordu. Hıristiyanlarla Müslümanlar arasındaki vergi eşitsizliği belirli oranda gideriliyor, inanç özgürlüğü getiriliyor, devlet kurumlarında Müslüman olmayanlar da çalışma hakkı elde ediyordu.

 Ayrıca Osmanlı’nın ekonomik sorunlarının “giderilmesi” ve kalkınmasının sağlanması için batılı bankalara kapıların açılması, sermaye gruplarının çağrılması, yararlı olacağı düşünülen iktisadi kurumların -bankalar gibi- oluşturulması isteniyordu.

Aynı yıl toprak kanunu çıkartılıyor ve 1858’de “Toprak Kararnamesi” yürürlüğe konuluyordu. Vergi sisteminin sorunlu olması ve hatta kimi beyliklerden vergi alınmaması söz konusuydu. Serbest rekabetçi kapitalistler, Osmanlı’nın fazla vergi toplamasını istiyordu. Bunun için göçebe aşiretleri de yerleşik hale getirerek toprağı işlemelerini ve böylece tarımsal alanda da ticaret olanağının yaratılmasını amaçlıyorlardı.

 

 Bu da ancak beyliklerin tasfiye edilmesi ve toprakların dağıtılmasıyla mümkün olabilirdi. Böylece daha fazla vergi toplanabilecekti. 1858 kararnamesi bu amacı taşıyordu. Ama bir diğer önemli yanı da şüphesiz ki Kürt beyliklerinin isyanlarıydı; 1837’de Revanduz, 1842’de Bedirhan Bey’in “Bağımsız Kürdistan” amaçlı isyanı, 1855 Yezdarşer İsyanı Kürt beyliklerine tanınmış olan “yarı bağımsız” statünün Osmanlı’nın yapısal krizlerinin derinleştiği dönemde daha fazla sorun olmaması gerekiyordu. Böylece yüzlerce yıldır devam eden uygulama sonlandırılıyordu. Ama her ne pahasına olursa olsun Osmanlı İmparatorluğu gelişmekte ve yayılmakta olan kapitalizmin etkisiyle uluslar cephesinde darbe yemekten kaçamayacaktı.

1870’lerde Sırplar, Hırvatlar, Bulgarlar ve Romenler imparatorluktan ayrılarak kendi devletlerini kurmaya başlıyorlardı.

 Artık ne reformlar ne de Osmanlıcılık söylemi kendi mecrasında akan süreci durdurabiliyordu.

 Parçalanma devam ederken kapitalistler de daha fazla fiili dayatmalarda bulunarak Osmanlı’yı sömürgeleştirme yönünde kuşatıyordu.

1838’de İngilizlerle imzalanan Balta Limanı Anlaşmasıyla başlayan süreç, hızını kesmeden ilerledi.

1856’da Fransa, Rusya, İngiltere ve Prusya arasında imzalanan “Paris Barış Konferansıyla” Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını garanti altına alma yükümlülüğü üstlenildi.

 Böylece Osmanlı’nın iç işlerine daha fazla müdahale edebilme imkanı sağlıyorlardı. Zaten aynı yıllarda borçlandırma süreci de devreye sokulmuştu.

1856’da İngiliz bankerlerince kurulan Osmanlı Bankası ve 1861’de Fransız sermayesinin de katılımıyla güçlendirilmesi daha sonraki yıllarda sağlanacak imtiyazları genişletecekti.

Her ne kadar batılı kapitalistler, Müslüman olmayan burjuvaziyle irtibatlı olsa da ve kendisi açısından kayda değer komprador bir sınıf bulsa da bir yandan da Osmanlı’nın düzeni içerisinde palazlanmış olan bürokratik burjuvaziyi de önemsiyordu.

Müslüman olmayan burjuvazinin siyasi gücü, yok denecek düzeyde zayıftı. Osmanlı’nın idari yapılanmasında söz sahibi olan bürokrat burjuvazi, eksikliği hissedilen siyasal güce ulaşmanın aracı olabilirdi. Bu kesim genellikle reformlardan yanadır. Zaten yerel düzeydeki konumundan dolayı o gücü elde ettiği için merkezi otoritenin yetkilerini sınırlayan ve kendi çıkarlarına hizmet edebilen her girişimi destekleme eğilimindeydi. Bu kesim, bir yandan da Müslüman olmayan burjuvazinin güç- lenmesinden hoşnut değildi. Aralarındaki çelişki, ilerleyen süreçte derinleşerek yeni biçimlere evrilecek ve daha da keskinleşecekti.

Tanzimatla başlayan reformlar süreci, Osmanlı İmparatorluğu’nun bir yandan dağılma, parçalanma seyrini durdurma amacını yansıtsa da öte yandan da kapitalistlerin sömürgeleştirme politikaları karşısındaki boyun eğişi ifade ediyordu. Osmanlı idaresi, bürokrasisi, aydınları vs. genel atmosferi ve niteliğini halen kavrayamıyordu. Kapitalizm hızla girdiği her coğrafyanın ekonomik-sosyal dinamiklerine etkide bulunuyordu.

 

Kendilerine bağımlılığı esas alarak ulus devletlerin doğuşuna ortam hazırlıyorlardı. Bölgesel çıkarlar, değişen dinamiklerle ve kimi önceliklerle yeniden biçimlendiriliyordu. Kapitalist sömürünün önüne engel olan ya da olma potansiyeli taşıyan bütün dinamikler, sürecin ruhuna uygun bir pozisyona getirilmeye çalışılıyordu.

İngiltere ve Fransa 19. yüzyıl boyunca Rusya’nın güneye doğru yayılmasını engellemek için Osmanlı’nın toprak bütünlüğüne vurgu yaparak Osmanlı’ya destek verirken, Balkanlardaki ulusal devletlerin oluşumu ve Osmanlı’dan kopuşu konusunda da elinden gelen yardımı esirgemiyordu. Biliyorlardı ki Osmanlılık söylemi değişen ve ilerleyişinin önüne geçilemeyen sürece çare değildi.

Kısaca özetlemek gerekirse, 1876’ya doğru Osmanlı’daki görünüm, ömrünü biraz daha uzatma telaşı içerisinde tepeden uygulanan reformlarla nefeslenme ve kendini yaşatma arayışını yansıtıyordu. Toprak kayıpları devam ediyor, reformlar beklenen direnci oluşturmuyor, ekonomi, her geçen gün zayıflıyor ve serbest rekabetçi kapitalizme derinden bağlanıyor, yönetici erkler arasındaki iktidar kavgası da dönemin rengine paralel dal- galı biçimde devam ediyordu.

Bu yıllar aynı zamanda serbest rekabetçi kapitalizmin emperyalist aşamaya evrildiği döneme rastlar. Bu durum doğrudan Osmanlı coğrafyasına yansır. Serbest rekabetçi kapitalizmin klasik özelliği olan meta ihracının yerini, emperyalizmin özelliği olan sermaye ihracı alır. Osmanlı bu değişimden meta ihracı yerine sermaye ihracına maruz kalarak etkilenir.

 

Yüzyılın ortalarında başlayan borçlanma artık denetlenemez aşamaya varır. Borç borçla ödenmeye başlanır. Osmanlı toprakları emperyalizmle tanışır.

Aslında Tanzimat’la başlayan ve devam eden reformlar azımsanmayacak düzeydeydi. Tepeden dayatma şeklinde somutlansalar da mevcut yapısal tıkanmayı, egemen hale gelmeye çalışan sürece uyum temelinde aşabilme yönü ağır basıyordu. İdari sistemde, mali alanda, hukuk alanında, eğitimde vs. birçok reform en azından yasal çerçevede oluşturuluyor, fakat birçoğu tepeden ve serbest rekabetçi kapitalist sistemlerden ithal edildiği için yeterince uygulanma imkanı bulamıyordu.

Bu sürecin önemli etkilerinden bir tanesi şüphesiz ki eğitim alanında yapılan reformlardır. Eğitim programı hazırlanıyor, temel eğitim zorunlu kılınıyor, öğretim yöntemleri modernleştirilmeye çalışılıyor, belirli sayıda hane esas alınarak okullar açılıyor vs.

Yine, batıda eğitim alabilme imkanlarının artması ve buralarda eğitim gören kuşakların farklı fikirlerle tanışmaları, etkilenmeleriyle sonraki süreci etkileyecek yeni düşünce akımları da filizleniyordu. Bunların ezici çoğunluğu genç subaylardan, tıp eğitimi almış tabiplerden ve kimi yazar aydınlardan oluşuyordu.

 

Osmanlı’nın gidişatından memnun olmayan, reformları yetersiz gören ya da mevcut halini benimsemeyen farklı düşünce grupları yavaş yavaş şekilleniyordu.

1865 itibariyle “Jön Türkler” (Genç Türkler) adı anılmaya başlanır. “Yeni Osmanlılar” diye farklı bir muhalif grup da aynı dönemlerde adından söz ettirir. Arayışlardaki ortak nokta, Osmanlı’nın

 gidişatındaki olumsuz seyri durdurmak için daha köklü reformların yapılmasını sağlayabilmektir.

“Yeni Osmanlılar” muhalif oldukları düzenden kopuk değillerdi. Osmanlı hiyerarşisi içerisinde etkin olan bürokrasiyle sıkı ilişkileri bulunuyordu. Bir yandan mevcut olanı eleştirirken bir yandan da bu düzen içerisinde daha etkin bir konum elde etme arayışındaydılar. Bunların çoğu devlet kurumla- rında yetişmişlerdi.

Modern olanı arzuluyor olsalar da siyasi düşüncelerindeki çatışmalı durum, onları eskinin içerisinde tutmaya yetiyordu. Bu da böylesine grupların amaçlarını ve söylemlerindeki gerçeğin daha iyi anla- şılmasını kolaylaştırıyordu. Bu tablo Osmanlı’daki muhalefet geleneğinin nasıl olduğunu da izah ediyordu. Sistemi eleştirirken onun sürekliliğinin kaygısını öne çıkaran bu siyaset geleneği de bu dönemde şekilleniyordu. Muhalif kimliğin sınırları sistemle kurulan ilişkinin çerçevesiyle belirleni- yordu. Zaten hepsinin esas kaygısı Osmanlı çatısı altındaki tüm unsurların birliğinin sağlanması yönündeydi.

1860’dan itibaren Osmanlı’nın siyasal zemininde, üzerinde durulan konu meşrutiyetti. Bürokrasi ile saray arasındaki iktidar mücadelesi 1876’da I. Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle sonuçlansa da sonraki dönemin esaslı mücadele alanı olmaya devam edecekti.

1.Meşrutiyet’in ilanıyla Kanun-i Esasi yani Anayasa kabul ediliyor, Meclis-i Mebusan için seçimlere gidiliyor ve parlamento 1877‘de açılıyordu.

 

Tabii Meşrutiyetin ilanı ya da Anayasanın kabulü, iktidarı elinde bulunduranlar için çok da bağlayıcı olmayacaktı. Nitekim tahta oturan 2. Abdülhamid 1877 Osmanlı-Rus Savaşını gerekçe göstererek meclisi tatil ediyor ve Kanun-i Esasi’yi de rafa kaldırıyordu.

 

1908’e kadarki 30 yıllık zamanın öncelikli politik talebini Abdülhamid’in tatil ettiği meclisin yeniden açılması ve Anayasanın tekrar yürürlüğe konması oluşturacaktı.

Peki, 1. Meşrutiyet’in ilan edilişine neden olan girişimin niteliği ve bunu yapanların amacı neydi?

Tanzimat geleneğini sürdüren paşalar, izledikleri politikalarla Osmanlı’nın kötüye gidişatını durduramıyordu. Bunun için bütün kesimlerin ortak bir paydada uzlaşmasını sağlayacak araçlar lazımdı. Yeni bir anayasa ve parlamento yeterli görülüyordu.

“Yeni Osmanlılar” o sürecin fikirsel öncülüğünü yapıyorlardı. Ama amaçları arasında Osmanlı çatısı altında yaşayan farklı etnik kimliğe ve inanca sahip halklar yararına bir şey yoktu. Çünkü Yeni Osmanlılar üst tabaka kesimlere mensuptular. Osmanlı yönetiminde daha fazla konum alma ve gücünü artırma amacı taşıyorlardı. Sınıfsal niteliklerine uygun olarak da tepeden inmeci bir girişimle mevcut padişahın tahttan indirilmesini ve kendilerinin tercih ettikleri yeni bir padişahın tahta geçirilmesini istiyorlardı.

 

 Nitekim iktidar kavgası eşliğinde 23 Aralık 1876’da 1. Meşrutiyet ilan edildi. Yerel güç sahibi feodaller, komprador nitelikli burjuva kesimler, merkezi bürokrasi ve batılı kapitalistler gibi tepedeki odakların yeni bir anayasa etrafında uzlaşması anlamına geliyordu meşrutiyet.

Bu siyaset geleneği sonraki bütün çalkantılı aşamaların niteliğinde rol oynayacaktı. Tepeden inmeci siyaset geleneği iktidarlaşma hevesi taşıyan kesimlerin vazgeçilmez tarzı olarak Türkiye’nin siyasal tarihine yazılacaktı. Bugün bile 1. Meşrutiyet’in ilanını “devrim” diye ifadelendirenler bulunuyor.

Oysa ne Kanun-i Esasi ne de Meclis-i Mebusan gerçekliği fiiliyatla devrimci değişimi yaratacak özellikler taşıyordu. Çünkü parlamentonun yasama yetkisi yok denecek seviyedeydi ve yürütmeye etkisi ise bulunmuyordu. Parlamentonun kapatılması, dağıtılması padişahın insafındaydı. Her ne kadar padişahın mutlak otoritesi anayasal temelde sınırlamalara maruz kalsa da halen güçlü bir konumdaydı. Anayasayı rafa kaldırması ve Meclisi Mebusan’ı tatil etmesi bunun önemli göstergesidir. Tepeden inmeyle gelen, aynı tarzda feshedilebiliyordu.

1877 sonrasında Osmanlı’nın ekonomik-siyasal rotasında önemli bir farklılık olmadı. II. Abdülhamid, baskıcı uygulamalarıyla esas olarak sırtını dayadığı devlet bürokrasisiyle, yerel feodal güçleriyle, batılı sermayedarlarla, tüccar, eşraf kesimiyle iktidarını pekiştiriyordu. Abdülhamid döneminin en belirgin yanı, emperyalizmin Osmanlı’yı sömürgeleştirmesine hizmet edecek sayısız imtiyazın verilmesidir.

II.Abdülhamid’in baskıcı yönetim anlayışı Osmanlı’nın siyasal ortamını da etkiledi. Yeni Osmanlılar tasfiye edildi. Kalanlar ülke dışına kaçtı. Oluşacak yeni muhalif gruplar ise şüphesiz ki Yeni Osmanlıların devamı olacaktı. Dönemin siyasi atmosferi sınırlı tonlara sahip olduğundan böyle bir

devamlılık kaçınılmazdı.

1880’lerde artan eğitim olanakları siyasal etkinliğin renklenmesini de beraberinde getirir. Tıbbiye, Harbiye ve Mülkiye gibi okullar yeni düşüncelerin de doğduğu mekanlar olur. 1880’lerin ortasından itibaren Abdülhamid iktidarına karşı farklı düşünce grupları, farklı örgütlenmeler şeklinde ortaya çıkar.

Nihayetinde 1889 yılında İ. Temo, İ. Sukuti, A. Cevdet ve M. Reşid isimli dört öğrenci, düşünceleri çerçevesinde “İttihad-ı Osmani” adlı cemiyeti kurarlar. Daha sonra Fransa’da Ahmet Rıza tarafından kurulan ve düşünsel olarak benzerlik gösteren başka bir hareketle birleşilir.

 Cemiyetin ismi de İttihad ve Terakki olarak değiştirilir. İTC kuruluş amaçlarını açıklarken, “Osmanlı düzeninin sürdürülmesi için gerekli olduğuna inandığımız hanedanı devirmek değildir” düşüncesi oldukça anlamlıdır. İTC de dönemin diğer hareketleri gibi Osmanlı’nın dağılıp parçalanmasını engellemeyi esas almıştı. Osmanlılık, İslamlık ve Türkçülük gibi dönemin akımlarının İTC bileşenleri üzerinde karma denebilecek tarzda etki yaptığı biliniyor. Ama esas eğilim Türkçülük temelinde somut bir niteliğe bürünme yönündeydi. Başından beri Jön Türk olarak isimlendirilmesi de boşuna değildi.

İTC kurulduğu ilk dönemki kadrosal niteliklerini devam ettiremedi. Tarihsel koşullarla olgunlaşan farklı fikirler söz konusuydu. 1908’e gelene kadar Osmanlı toprakları üzerinde ekonomik-sosyal politikalar bağlamında oldukça hareketli sayılabilecek bir süreç yaşandı. Doğal olarak bu süreç mevcut düşünce akımlarını da etkiledi.

Kuruluşunda “Osmanlı birliği”ni esas alan İTC kadroları, 1907’ye gelindiğinde artık Türkçü, Turancı ideolojinin İslami vurgularla harmanlaşmış biçimini politik bir çizgi olarak benimsiyor ve yönelimini ona göre belirliyordu.

 

Aslında bu noktaya geliş normaldi. İTC’yi kuran ve zamanla içerisinde etkin görevler üstlenen kadroların çoğunluğu asker kökenliydi. İTC gerek ülke içinde gerekse de ülke dışında 1902 sonrası ağırlıklı olarak bu nitelik- teki kadroların faaliyetleriyle örgütlendi ve örgütlenme ağını yaygınlaştırdı. Özellikle ülke içerisinde ordu kurumlarının olduğu her alanda çok daha hızlı destek buluyor ve somut örgütlenmelere gidiliyordu. Asker etkinliği şüphesiz ki ordu içerisinde daha üst düzeyde subayları, askeri bürokrasiden belirli kesimleri ve mevcut yönetimiyle ihtilaflı kimi paşaları dahi İTC’ye yönlendiriyordu. İTC artık öğrencilerin kurduğu bir hareket değildi.

İTC, inişli-çıkışlı sürecine rağmen, 20. yüzyılın başında Osmanlı’nın ideolojik ve siyasal rotasının çizilmesinde belirleyici olmuştur. 1908’e doğru gidilirken Osmanlı’daki yaklaşık yüz yıllık reform süreci, temel meseleleri çözemediği gibi, kimi noktalarda daha da kangren bir hal almıştı.

Buna rağmen İTC’nin tasarladığı iktidar ve ona ulaşma biçimi aynıydı. Sultan tahttan indirilmeli, 76 Anayasası yürürlüğe konulmalı, Meclis-i Mebusan açılmalı, ıslahatlara devam edilmeli, batının yararlı olabilecek usülleri alınmalıydı.

Bunun için padişaha suikast hesaplarından, saraya darbe yapılmasından ve yabancı devletlerin müdahalesinin de bir seçenek olarak değerlendirilmesine kadar kimi yollara başvurulması meşru görülüyordu. Zaten İTC bünyesinde asker kökenlilerin ağırlık kazanması ve en güçlü örgütlenmelerinin de yine ordu birimleri içerisinde olması ve yine Osmanlılık söylemi altında hakim ana çizgi olan Türkçülük ideolojisinin milliyetçi duyguları güçlendirmiş olması, tercih edilecek yolun meşrutiyetine zemin sunuyordu.

“İttihatçı Gelenek” de tarih sayfalarına böyle giriyordu.

Resmi tarihçiler, yeri geldiğinde toz kondurmadıkları Namık Kemal, Ziya Gökalp, Yusuf Akçura ve sayfalarca sayılabilecek isimlerin Türkçülük ideolojisine hayat verdiklerini bildikleri için İTC’nin ideolojik argümanlarını daha çok “hürriyet”, “eşitlik”, “kardeşlik” gibi kavramlarla sunmayı tercih ederler.

 

1908 ve sonrasında uygulanan politikaların, pek de propaganda edildiği gibi olmadığını en iyi ezilen-sömürülen, sürgün edilen, katledilen halklar bilir. İTC’nin gerçekleştirmek istediği projeleri ve onların sonuçları ayrıca incelendiğinde tablonun asıl renkleri açığa çıkacaktır.

1908’e gelinirken Osmanlı İmparatorluğu’nun genel görünümü nasıldı? Osmanlı İmparatorluğu’nda öteden beri boyutlanarak devam eden yapısal meselelerin temelinde ekonomi ve ekonominin hiyerarşik yapılanmasından kaynaklanan ciddi çelişkiler vardı. Ekonomik sistemin bozulması ve yapısal çelişkilerle bozulmayı süreklileştiren dinamiklerin kendini durmaksızın üretmesi ve dış dinamiklerin de artan etkisi problemleri derinleştirdi.

Reformlarla yapısal değişimler, dönüşümler yaşanıyordu ama bu değişimler köklü meseleleri çözmeye yetmiyordu. Böylece Osmanlı, yapısal krizleriyle hem de derinleşerek kendi seyrinin devamlılığını sağlıyordu. Toprak genişliği artık ekonomik olarak itici bir dinamik değildi. Çünkü kapitalistlerin cirit attığı bir alana dönmüştü.

Tanzimat’tan önce başlayan ticari imtiyazlar, Tanzimat sonrası, birçok alanı kapsayacak şekilde derinleşmişti. Osmanlı sanayisi ve ticareti Rumların, Ermenilerin ve Yahudilerin elindeydi. Kapitalizm bu kesimler üzerinde hem ticaret hacmini artırıyor hem de ihtiyacına uygun üretim amaçlı fabri- kalar açıyor ve maden sahalarının işletmesini alarak imtiyazlarını genişletiyordu.

Sadece Müslüman olmayan burjuvaziyle yapmıyordu bunu. Mevcut iktidarda söz sahibi olan yani iktidar gücüne sahip devlet yanlısı bürokra- siyi de, kimi yerel feodal eşrafı da bu kervana katıyordu. Osmanlı’da belirli bir bürokratik kesimin emperyalizmin politikalarını icra etmesinde önemli roller oynadıkları bilinmektedir. Emperyalizmle işbirliği yapan bu kesimler, ticari şirketlerde önemli paylara sahipti. Tabii ki ağırlığı, Müslüman olmayan burjuvazi oluşturmaya devam ediyordu.

İmtiyazlar, kapitülasyonlar derken Osmanlı artık kendi topraklarındaki egemenliğini yitiriyordu. Kapitülasyonlarla emperyalist devletler kendi kurumlarını açabilme imkanı elde ediyorlardı.

 

1881’de Düyun-u Umumiye İdaresinin kurulmasıyla Osmanlı ekonomisi emperyalistlere teslim edilme aşamasına gidiyordu. Vergi toplama işi artık bu kuruma bırakılıyordu. Parayı, İngiliz-Fransız ortaklığı olan Osmanlı Bankası basıyordu.

 

 Emperyalistlerin kendilerine ait postaneleri ve hatta polis karakolları bulunuyordu. Gümrük vergilerinin toplanmasını bile yabancılar yapıyordu.

Ekonomik ve sosyal gelişmenin tıkanması ve kapitülasyonlarla, borçlanmalarla, durmadan genişleyen imtiyazlarla bu tıkanmışlığın süreklilik kazanması, toplumsal muhalefetin oluşmasını da sağladı. Sadece iktidar çemberi içinde ve yakın çevresinde yer alan iktidarlaşma emeliyle muhalif konum alanlardan ibaret bir süreç yaşanmıyordu.

 

1908’e gelindiğinde bütün inişli çıkışlı seyrine rağmen özellikle basın alanındaki görece rahatlık ve yaygınlık keza kapitalist emperyalist sistemin tepeden inme yeniden yapılandırma sürecinin yarattığı yeniden arayış ve konumlanma, yani dış unsurlardan daha fazla etkilenme ortamı, şüphesiz ki toplumsal katmanları mevcut düşünce, duygu ve davranış kalıplarından çıkarıyordu. Bu da daha fazla politik bir atmosferin oluşmasını sağlıyordu.

1908’e gelirken Osmanlı İmparatorluğu’nun idari yapılanmasında önemli olan, asker ya da sivil bürokrasinin değişen koşullara paralel çıkarlarını nasıl biçimlendirdiğini de iyi gözlemlemek gerekir:“Osmanlı merkezi bürokrasisi 19. yy boyunca güçlenmiştir. Sonuçta bürokrasi iktidara ortak olabilen güçlü bir katman haline gelmiştir... On dokuzuncu yüzyıl boyunca toplum katmanlarının hemen hepsi dışarıdan gelen ekonomik baskının oluşturduğu yeni bir yapıda yerlerini almaktaydılar.

(Türkiye Ekonomisi- nin Tarihi (1900-1960), sf: 128, Tevfik Çavdar)

Merkezi bürokrasinin güçlenmesi aynı zamanda bu katmanların kendi aralarında çelişkiler yaşamasına da neden oldu. İktidarda olan ile olmayan, yakın olan ile uzak olan ya da farklı emperyalist güçlerle ilişkilerinden do- layı karşı karşıya gelen bürokratik güçlerin çatışmaları söz konusuydu.

Özellikle farklı emperyalist güçlerle çıkar ortaklığı noktası merkezi iktidarın da yumuşak karnını ele veriyordu. Bürokratik kapitalist ilişkiler denince bu kesimler akla ilk gelen temsilcilerdir. Bunlar zamanla daha fazla ekonomik ve siyasi güç elde ederek komprador burjuva karakterleriyle sürecin en etkin gücü oldular.

Geç uyanan ve gelişen Alman kapitalizmi II. Abdülhamid dönemine kadar Osmanlı sınırları içinde kayda değer bir etkiye sahip değildi.

19. yy sonlarına doğru ise Alman kapitalizmi yukarıda bahsettiğimiz bürokratik kapitalist kesimlerden bir bölümü ile sıkı bir ekonomik ilişki geliştirmeye başladı. Emperyalistler arası pazarların paylaşımı, rekabeti İngiltere-Fransa ve Almanya arasında keskinleşerek devam ediyordu.

Alman kapitalizmi İngiltere ve Fransa’ya nazaran Osmanlı bürokrasisinde güç ve konum sahibi olan ve merkezi yapıda etkisi bulunan kesimler üzerinde kendine olanak yarattı. Bu da kısa sürede Osmanlı üzerinde Alman etkisinin ekonomik yapı dışında siyasal ve idari yapıda daha dinamik bir etkinin oluşmasını doğurdu.

 İngiltere ve Fransa ağırlıklı olarak Müslüman olmayan kesimlerle ticari, sanayi alanda ilişkilenirken Almanlar merkezi bürokrasi ağırlıklı bir yolu tercih ettiler. Bu tercih Almanları avantajlı bir konuma getirdi.

Nitekim 1880’den sonra görülmeye başlayan Alman kapitalizminin yani sömürüsünün etkisi 1888’de Abdülhamid’in de katkısıyla bankacılık, tekstil ve demiryolu inşası gibi alanlarda geniş imtiyazları getirdi. Bağdat Demiryolu imtiyazı dönemin en belirgin adımıdır. Zaten zamanla Osmanlı yönetiminde yoğun bir Alman hayranlığının oluşması ve Almanya’nın baskıcı ve otoriter yönetimine sempatiyle bakılması, ilişkilerin gidişatını Almanya lehine şekillendiriyordu. Öyle bir noktaya vardı ki Osmanlı ordusunun eğitiminden sürece göre yapılandırılması gibi işlerden birinci derecede, memur olarak atanmış olan Alman subayları sorumluydu.

 

Alman generali Von der Goltz’un Osmanlı’da genelkurmaylık düzeyinde 2. başkan sıfatıyla konumlandırılması ise fazla söze gerek bırakmıyordu.

Alman etkisi dönemin ideolojisinin ve siyasi söylemlerinin şekillenmesinde yabana atılamayacak kadar önemlidir. 1900’lerin başından itibaren gücünü daha da artıran Alman emperyalizmi rekabet halinde olduğu diğer emperyalistlerin Osmanlı’daki uzantılarını tasfiye etmek istiyordu. Daha fazla sömürü ve kâr için İngiliz ve Fransız emperyalizmiyle hareket eden Müslüman olmayan burjuvazi engel teşkil ediyordu.

İşte bunun kaldırılması da milliyetçi ideolojinin kendi ulus devletini kurabilmeye yönelmesiyle mümkündü. Yani Türk milliyetçiliği güçlendirilmeliydi. Bunun için zemin yeterli bir potansiyele sahipti. Türk milliyetçiliğinin gelişip güçlenmesi ve geniş bir toplumsal tabanda destek bulabilmesi mümkündü. Zaten Osmanlı bürokrasisi ağırlıklı olarak ordu içinden çıktığı için böylesine ideolojilere açıktı. Ayrıca Balkanlarda kendisini hissettiren milliyetçi dalga, Türkçülük ideolojisini de tetikliyordu.

Burada ek olarak şu noktaya da vurguda bulunmak gerekir: Almanya’nın hızlı sanayileşmesi ve üretim kapasitesini durmadan katlaması ve bunu devlet destekli sanayileşme modeliyle aynı zamanda bütün top- lumu seferber eden milliyetçi ideolojiyle başarması şüphesiz ki İTC kadrolarının iştahını kabartıyordu. Batılılaşma, modernleşme söylemlerinin yeni markası yavaş yavaş Almanya oluyordu.

Bütün bu gelişmeler kaçınılmaz olarak geç gelen uluslaşma ve ulus devleti kurabilme düşüncesinin de doğmasına vesile oldu. Ama bu süreç tarihte eşi benzeri az bulunur bir ırkçılığı ve onun acımasız uygulamalarını doğurdu. Türkleştirme ve Müslümanlaştırma politikası İTC ile başlayan, Cumhuriyet’le devam eden ve günümüzün de resmi devlet politikası olarak hayat bulan ve her dönem egemen sınıfların en etkin ideolojik- politik aracı olarak kullanıldı, kullanılıyor.

İTC’nin 1908’e gelinirken ideolojisi, siyaseti, yönetimi, sembolleri yavaş yavaş belirginleşmişti. Tabii 1908’e giderken sadece İTC ya da Osmanlı yönetimi cephesinde yaşananlar dönemi açıklamaya yetmez. 1908’in yaşanmasında toplumsal tabakadan birçok kesimin mevcut yönetimden hoşnutsuzluğu ve uygulanan baskıcı politikalara yönelik ekonomik, sosyal, siyasal, etnik ya da dini inançları bağlamında oluşan düzinelerce muhalif tepkinin oluştuğu ve bunların da fiili eylemsel nitelik kazanarak sürecin olgunlaşmasına katkı sunduğu gözardı edilmemelidir.

Osmanlı sınırları içerisindeki farklı milliyete mensup onlarca kesim yaşıyordu. Ulusal bilinç, gerek kendi dinamikleriyle gerekse de farklı emperyalist güçlerin etkisiyle her etnik kimlikte somut arayışları ve yönelimleri şekillendiriyordu.

Osmanlı kaynıyordu.

Bir türlü hakim olamadığı ve önüne geçemediği Kürtleri 1860’lardan sonra görece dizginlemişti. Beyliklerin dağıtılmasıyla kendine bağlı feodal toprak ağalarıyla süreci yönetiyordu. Kürtlerin her yerde her an bir isyan çıkarabilme potansiyelini bilen Osmanlı zihniyeti Kürtler arasında yaratılacak bir parçalanmayı önemsiyordu. Kendine bağlı ve bölgede rahatlıkla kullanmayı düşündüğü Hamidiye Alayları da 1891’de kuruldu.

 Hamidiye Alayları aynı zamanda Kürtlere nazaran daha hızlı bir uluslaşma süreci yaşayan Ermenilerin bir süredir farklı illerdeki isyanlarının bastırılması için de bulunmaz bir güçtü. Nihayetinde öyle de oldu. Hamidiye Alayları bölgenin devlet destekli çeteleri haline geldi. Katliamlardan yağmaya, köyleri yakıp yıkmaktan her türlü insanlık dışı uygulamaya kadar önleri alabildiğine açıktı. Hesap vermeleri dahi söz konusu değildi.

Hamidiye Alayları bölgedeki farklı milliyetlerin Osmanlı’nın istediği biçimde boğazlaşmalarına neden oldu. 1894’te Bitlis Sason’da başlayan ve kısa sürede İstanbul, Sivas, Trabzon, Malatya, Erzurum, Diyarbakır gibi illere sıçrayan ve Ermenilerin isyanı diye işlenerek çatışmaların yaşanmasına sebep olunan olaylar zinciri, Hamidiye Alaylarının bölgedeki pervasızlığını güçlendirdi.

Ermeniler ile Türkler, Kürtler ile Ermeniler arasında baş gösteren böylesi gelişmeler artık geri dönülmesi mümkün olmayan bir sürecin de başlangıcıydı.

Osmanlı’nın, toprak bütünlüğünü koruma önceliği ve telaşıyla bir yandan da imparatorluk bünyesinde gelişmekte olan uluslaşma düşüncesi, şüphesiz ki sürecin önemli çelişkisi ve çatışma alanı oldu.

 Bu alana emperyalistlerin de dahil olması çatışmalı durumu boyutlandırmakla birlikte kırılganlaştırdı.

1907’lere gelindiğinde 40 bin civarında Ermeni öldürülmüştü. İngiltere ve Fransa uzun vadeli çıkar hesabı yaparak “Osmanlı’nın iç işleri” diyerek Ermenilerin yardım taleplerine yanıt vermeyince Ermeni örgütleri ve cemaatleri büyük bir hayal kırıklığı yaşayacak ve bu tablo Ermeniler için ilk ve son olmayacaktı.

Osmanlı yönetiminin II. Abdülhamid’le özdeşleyen baskıcı uygulamaları 1908’lere gelindiğinde geniş kesimler tarafından karşılığını buluyordu. En ücra sınır bölgelerinden tutun da merkezi birçok alanda mevcut yönetime, politikalarına yönelik yoğun bir tepki oluşmuştu. Her yerde kendi algısı, kavrayışı oranında farklı toplumsal kesimlerin ayaklanmaları, eylemleri, işgalleri, grevleri, protestoları yaşanıyordu. Kabaca bile bakıldığında Trablus, Beyrut, Yemen, Makedonya, Üsküp, Girit, Bursa, İstanbul, İzmir, Diyarbakır, Erzurum, Trabzon ve daha birçok ilde, bölgede sayısız gösteriler, isyanlar vardı.

 Bunların ezici çoğunluğu ekonomik-sosyal çerçevede yaşanan baskılara, yönetimin despotik uygulamalarına yönelen eylemlerdi.

Muhalefetin her geçen gün yayılması, nitelik değiştirerek hız kazanması Osmanlı yönetimini ürküttükçe baskıcı uygulamalar da aynı hızla devreye sokuluyordu. Kanla bastırılan eylemler, tutuklamalar, sürgünler ve kimi illeri kapsayan sıkıyönetim ilanları gibi devletin karşı saldırıları da devredeydi. Bu da mevcut toplumsal tepkiyi daha fazla ateşlemeye neden oldu. Ne kanla bastırılan tütün işçilerinin grevleri ne de vergi borçlarını ödemeyen ve mültezimlere direnen köylülerin eylemleri bütün baskılara rağmen durdurulabildi.

Kimi illerdeki olaylarda halkla devlet güçleri arasında çatışmalar dahi yaşanıyordu. Böylesi olaylar esnasında ölen yüzlerce işçi-emekçi ve yine ölen valiler, ileri gelen yöneticiler, güvenlik güçleri oldu. Gelişmeleri kontrol altına almak ve isyanları her ne pahasına olursa olsun bastırmak için durmadan askeri takviyelere başvuran II. Abdülhamid, olaylar için görevlendirdiği birçok paşasını da suikastlerle kaybediyordu. Artık toplumsal muhalefet karşısında güçsüzdü.

Bütün bu gelişmeleri yöneten, yönlendiren tek bir öncü ideolojiden ya da politik güçten söz etmek mümkün değildir. Elbette ki İTC’nin gizli yapılanması çerçevesinde kimi bölgelerde İTC etkisinden, yönlendirmesinden söz etmek mümkündür. Ama birçok eylemliliğin de kendiliğinden gelişmeler şeklinde değerlendirilmesi pek de yanlış olmaz.

Belirtmek gerekir ki her ne kadar İTC sistematik bir örgütlenme ağı ve kitleleri harekete geçirecek bir rolü tam teşekküllü biçimde yaratamasa da 1908’e gelindiğinde ülke çapında 200 bine varan üyeye sahipti. Sadece Makedonya’da ordu içerisinde 15 bin üyesi bulunuyordu. Bu üyelerin ülke genelindeki ağırlıklı bölümü de ordu bünyesindeydi.

1908’e geri dönersek, II. Abdülhamid, bütün kesimlerin ortak talebi olan Meşrutiyet’in ilan edilmesi, 1876 Anayasasının yürürlüğe konulması ve Meclis-i Mebusan’ın açılması gibi 1876’da rafa kaldırdıklarını tekrar yürürlüğe koymayı kabul ettiğini duyurmasıyla II. Meşrutiyet dönemi başladı.

1908’in olgunlaşmasında İTC’nin ideolojik-siyasi etkisi önemliydi. 1908 arifesinde her ne kadar başını çektiği kitlesel gösterilerde “Hürriyet”, “Eşit- lik” sloganları öne çıkartılsa da İTC’nin kadroları ve dayandığı sınıflar içindi bunlar. İTC kadroları Osmanlılık, İslamlık ideolojisiyle kamufle edilmiş esasta Müslüman-Türkçü bir anlayışa sahipti. Kısacası Türk milliyetçiliğinin ideolojik temellerini atan, söylemlerini şekillendiren, sembollerini oluşturan egemen kurucu yapıdır İTC. “Hürriyet” de, “Eşitlik” de İTC için iktidarlaşma sürecinin itici dinamikleriydi sadece.

 

Çünkü gerçek anlamda toplumsal bir devrim amacı taşımıyor, sorunlu yapıyı yıkmayı düşünmüyorlardı. Aksine, sırtlarını yasladıkları emperyalist güçlerin çıkarlarına ve onların yerli uzantılarının ortaklaşan taleplerine cevap verebilecek reformlarla “Osmanlıyı kurtarma ve yaşatma” amacını güdüyorlardı. Mevcut siyasal yapının açmazları amaca ulaşmayı engelliyordu. Meşrutiyet ise bunu aşmanın yolu olarak görülüyordu. Onlar için otokrasinin yıkılmasından çok sultanın indirilmesi ve kendilerine yakın bir isimle iktidarlaşma süreçlerinin yolunu düzlemek öncelikliydi.

İTC’yi şekillendiren kadrolar tek bir sınıfsal katmandan oluşmuyordu. Osmanlı bürokrasisinin farklı kesimlerinden ve bu kesimlerden de daha fazla ekonomik-siyasi güç elde etmek isteyen bürokrat burjuvazinin temsilcileri vardı.

Komprador burjuvazinin pazardaki etkinliğinden rahatsız olan orta sınıftan kesimler de bulunuyordu. Müslüman-Türkçü söylemi benimseyen küçük çaplı ticaret çevrelerinden, eşraftan, memurlardan tutun da ordu içerisinde görev yapan subayına kadar geniş bir kesimden söz etmek mümkündür.

Bu sınıfların öncülüğünde ilan edilmek zorunda bırakılan II. Meşrutiyetin niteliği nedir?

Gerçekten de bir devrim midir, devrim ise nasıl bir devrimdir?

Bu konuda oldukça farklı değerlendirmeler var.

Lenin’in değerlendirmeleri ise bizler için referans niteliğindedir.

“Örneğin 20. yüzyıl devrimleri alındığında, doğal olarak gerek Portekiz gerekse de Türk devrimini burjuva devrimler olarak kabul etmek gerekecektir.

Fakat bunların ne biri ne de diğeri bir ‘halk’ devrimidir. Çünkü halk kitlesi, halkın muazzam çoğunluğu ne birinde ne de diğerinde, herhangi bir hissedilir biçimde aktif, bağımsız, kendine ait ekonomik-politik taleplerle ortaya çıkmıyor………..( Devlet ve Devrim, sy: 53, Lenin)

 

PARTİ İSMİ ÜZERİNE

 

PARTİ  İSMİ ÜZERİNE - MKP TEORİSYENLERİNİN İDEOLOJİK EROZYONUNUN SINIRSIZLIĞI

 

İşçi sınıfının partilerinin isimleri, kendi savundukları dünya görüşllerini ve daha açıkçası nihai hedeflerini net olarak ifade etmelidir.

Doğru olanda budur.

 

İlk olarak sosyal-demokrat adıyla ortaya çıkan işçi sınıfı partileri, süreç içinde birçok değişikliğe uğramışlar ve nihai hedefini belirtme bağlamında da nihayetinde Komünist Partisi olarak genel bir kabul görmüştür.

 

 İşçi sınıfının nihai hedefini belirtme bağlamında KP ismi en doğrusu olmasına karşın, Kruşçev modern revizyonizminin SSCB'de iktidarı ele geçirmesinden sonra, UKH içindeki ayrışmayla beraber, eski KP'lerin önemli bir bölümü modern revizyonist çizgide kalınca, yeni kurulan işçi sınıfı partileri revizyonist  partilerin kullandıkları isimlerle karıştırılmaması  için en uygun isimler altında ortaya çıktılar.

Kimileri KP'nin yanına "ML" eklerken, kimileri daha değişlik adlandırmalarla kendilerini ifade ettiler. Kaypakkaya'nın bu konudaki anlayışları doğrudur.

ve açıklama getirerek şöyle demiştir:

 

"Marks, Engels, Lenin, Stalin ve Mao Zedung'un yaptığı gibi kendimize komünist partisi adını vermeliyiz."

 (< .K. Seçme Yazılar, sf.60, Umut Yayımcılık, açbak)

 

Ancak, Türkiye' de modern revizyonist TKP olduğundan, bu partiden kendini ayırt etmek için TKP'nin yanına "ML" eklemiştir.

Devamı.. aşağıdaki linkte. Sayfa-39-49  

 https://partizanarsiv8.net/file/2018/02/Partizan51.pdf 

 

 

 

 

 

 

 

 

İbrahim Kaypakkaya Tarafından İpliği Pazara Çıkarılan Can Çekiştikçe Tabulaştırılan Resmi İdeoloji: KEMALİZM_1

                    https://partizanarsiv8.net/wp-content/uploads/2018/03/partizan_sayi_81.pdf

                                                                  sf: 14-214

İbrahim Kaypakkaya  Tarafından İpliği Pazara Çıkarılan Can Çekiştikçe

Tabulaştırılan Resmi İdeoloji: KEMALİZM

 

 DOĞUŞU, GELİŞİMİ, KURUMSALLAŞMASI-GİRİŞ

“Kendi beyinlerinin ürünleri, onları yaratan beyinlerin üstüne çıkmıştır. Yaratıcılar kendi yarattıkları şeyler önünde secdeye varmışlardır... Fikirlerin egemenliğine karşı başkaldıralım.

(Alman ideolojisi (Feuerbach), sy: 35 K. Marks, F. Engels)

K. Marks ve F. Engels Alman ideolojisini değerlendirirken oldukça isabetli olan bu belirlemeyi yapıyorlardı. Şüphesiz ki bu belirleme Kemalizm ideolojisini ve onun tabulaştırılarak yaşatılmaya çalışılan gerçekliğini de açıkça ifade ediyor. Bir ideoloji, bir sistem veyahut bir egemen güç ne kadar efsanevileştirilir, mitleştirilirse bir o kadar da dokunulmazlık zırhına büründürülür. Bu da yığınlar nezdinde ulaşılmaz bir tabu algısının, fikrinin oluşmasını sağlar.

Böylece, erişilmezlik duygusu, mevcut egemen güç karşısında kendi zayıflığına yenik düşer ve can çekişse dahi tabunun yeniden yeniden diriltilmesi yönünde kendini konumlandırır. Artık egemen olan ve yaratıcılık düzeyinde kutsanan ideolojik güç, kendisi için devasa bir alan yaratmış olur ve bilinçsiz yığınların sahipleniciliğinde sürekliliğini güvence altına alır.

İşte Kemalizm de tam böylesine bir ideolojidir. Ve elbette ki basite alınacak ya da dar bir ideolojik çerçeve içerisinde tanımlanabilecek herhangi bir olgu değildir.

Kemalizm, cumhuriyet olarak şekillenen devletsel yapılanmanın kurucu ideolojisi ve bu yapılanmanın kurumsallaşmış egemen siyasal gücü olmakla beraber, kendi çürümüşlüğü içerisinde tabulaştırılarak durmadan hayat verdirilen ve sürekliliğini de tapınmavari resmiyet kazanmış dokunulmazlığından alan ve topyekün toplumun ideolojik, siyasal, sosyal, kültürel, psikolojik, ahlaki vb. bütün dokusuna nüfuz ederek şekillenmesini sağlayan bütünlüklü bir ideolojidir. Kemalizm gerçekliğinin kapsayıcılığına öncelik verilmesi ve tarihsel materyalist tutuma bağlı kalarak tahlil edilmesi, şüphesiz ki bu ideolojinin daha somut biçimde kavranması açısından önemlidir.

 

Eğer benimsetilenle gerçek arasındaki örtü kaldırılamaz ve zihinleri kuşatmış olan söylemler tarumar edilemezse, resmi ideoloji olarak tanımlanan Kemalizm, egemen güç olarak yığınları esaret altında tutmaya devam edecektir. Bu yüzden Kemalizm’in hem tarihsel temellerini hem de bugününü biçimlendiren ideolojik-siyasal arka planı geniş kitlelere azami düzeyde teşhir edebilmek ve kavratabilmek çok önemlidir.

 Diyalektik yöntemle izlenecek yol, kaçınılmaz olarak bu yanıltıcı örtünün sökülüp atılmasını ve gerçeğin en yalın haliyle kavranmasının önündeki engellerin kaldırılmasını sağlayacaktır.

Bunun için temel referans niteliğindeki Marks ve Engels’in şu vurgusu, yöntemin daha iyi algılanması açısından oldukça önemlidir.

“Burjuvazi, eskiden kalma bütün dayanıklı ve ulu kurumları; büyük sanayi, rekabet ve dünya pazarı sayesinde fiilen nasıl darmadağın ediyorsa, aynı şekilde bu diyalektik felsefe, bütün mutlak ve nihai gerçek kavramları, kendilerine tekabül eden insanlığın mutlak durumları, kavramları ile birlikte bertaraf ediyor. Karşısında mutlak, nihai, kutsal hiçbir şey dayanmıyor; her şeyin gerçeğini ve her şeydeki geçiciliği gösteriyor ve özünde kendisinin dahi düşünen beyinde bir aksinden ibaret olduğunu, oluşumun ölümün, aşağıdan yukarıya doğru sonsuz tırmanışın durmak bilmeyen sürecinden başka bir şey kalmıyor.

”(Felsefe İncelemeleri, sy: 12-13, K. Marks, F. Engels) Demek ki “nihai”, “mutlak”, “kutsal” denilen yanılsamalı kavramların, perdelenerek saklı tutulmuş gerçekliklerini, gün yüzüne çıkarabilmek için doğru yerde ve doğru yöntemle bakabilmek çok önemlidir. Doğru yöntemin tayin edilmesi beraberinde incelenerek, tayin edilecek kavramın ya da olgunun asıl niteliğine ulaşılmasını sağlayacaktır.

Bir kavramın ya da olgunun doğru tahlil edilmesi ondaki söylemsel yönün, geçiciliğin dışlanması ve gerçek özünün açığa çıkarılması demek- tir. Bu ele alışın sürekliliği şüphesiz ki araştırma yapmakla mümkün hale gelebilir. Mao Zedung’un “araştırma yapmayanın söz hakkı yoktur” ifadesi bu yüzden anlamlı ve isabetlidir.

Bir şeyin niteliğini azami düzeyde gerçekliğe yakın olarak ortaya koya- bilmek aynı zamanda o şey karşısında nasıl bir pozisyon alınabileceğini gösterir. Kemalizm’i bir olgu olarak ele alıp doğduğu, şekillendiği ve sürekliliğini sağladığı koşullarıyla birlikte incelemek onun niteliğini doğru biçimde anlamanın, kavramanın ve tanımlamanın öncelikli adımıdır. Yapılacak her türden ideolojik, politik, ekonomik, sosyal ya da bütünlüklü olarak konjonktürel ortam araştırması, olgunun niteliğine dair objektif tu- tumun pekişmesine hizmet edecektir.

 

Burada, araştırma yönteminin bilimselliği tayin edici bir önem kazanır. Üstünkörü, özen gösterilmeyen, yüzeysel ve birçok açıdan öznelciliğe mahkum olmuş bir yaklaşımla yapılacak her tahlil ya da tanımlama ne yazık ki tanımlanmaya çalışılan olgunun ömrünü uzatmaya yarar. Öznelci tutuma düşmemek için “biricik Marksist-Leninist tutum” olarak Mao Zedung ısrarla “gerçeği olgularda aramaktan” söz eder. Kemalizm’e neşterin vurulacağı esas adım da buradan atılmak zorundadır.

Mao Zedung, olguyu “genel olarak var olan şeyler”, gerçeği, “olguların iç ilişkileri ya da onlara hükmeden yasalar” ve aramayı ise “araştırma yapmak” olarak ifadelendirir. Kemalizm gerçeğini ideolojik temelleriyle, siyasal çizgisiyle, sınıfsal-sosyal dayanaklarıyla ve iktidarlaşması yönüyle tanımla- mak, onu var eden tarihsel koşulların iyi incelenmesiyle mümkündür. Kemalizm olgusunu var eden bütün unsurlara ulaşılması ve onların niteliği hakkında gerekli her türden ayrıntılı bilginin toplanması, toplanan bilgilerin verili koşullardan koparılmadan belirli bir bütünsellik içerisinde ve birbirine bağlı olarak tahlil edilmesi hem koşullara vakıf olunmasını hem de olgunun niteliğinin doğru tanımlanmasını sağlayacaktır.

Bu noktada sadece objektif olabilmek yetmez. Lenin bir Marksist’le (materyalist) bir objektivisti şu temelde birbirinden ayrıştırır: “Objektivist, verili tarihsel sürecin zorunluluğundan söz eder, materyalist, verili iktisadi toplumsal formasyonu ve onun etrafında üretilen antagonist ilişkileri tam olarak saptar. Verili bir olgunun zorunluluğunu kanıtlayan objektivist daima, bu olguların savunucusu bakış açısına düşme tehlikesi içindedir: materyalist sınıf karşıtlıklarını açığa çıkarır ve böylece bakış açısını belirler. 

Objektivist ‘üstesinden gelinemeyecek tarihi eğilimler’den söz eder. Bu sınıf diğer sınıfların karşı etkinliğinin şu ya da bu biçimlerini üretir. Bu şekilde materyalist bir yandan objektivistten daha tutarlıdır ve objektivizmini daha derin ve daha tam hayata geçirir. Sürecin zorunluluğuna işaret etmekle kalmaz, bilakis, özellikle hangi ikti- sadi toplumsal formasyonun bu sürece içeriğini verdiğini ve özellikle hangi sınıfın bu zorunluluğu belirlediğini açıklığa kavuşturur...

”(Seçme Eserler, Cilt 11, sy: 389, Lenin)

Materyalist tutumun ayırt edici özelliği, incelenen olgunun ya da süre- cin bilimsel tahlili ve varılacak olan doğru çıkarımların niteliği konusunda kendisini gösterir. Kemalizm’e dair çok farklı niteliklere sahip değerlendirmelerin, tanımlamaların yapılıyor oluşu şüphesiz ki düşünce yöntemindeki sorunlu halin, materyalist bakış açısındaki yoksunluktan kaynaklandığına işaret etmektedir.

 

Burada ayrıca, bir olgu bir kez tanımlanınca onun niteliğine dair yeni bir arayışa gitmeme düşüncesinin de önemli ölçüde olumsuz bir etkiye neden olduğunu belirtmek gerekir. Halbuki bilgi ya da düşüncenin mut- lak, nihai, kesin ya da değişmez olmadığı aşikardır. Bilginin, düşüncenin sınırları, kavrayanın sınırlarıyla koşulludur. Bu yüzden bilgi de, düşünce de öznel sınırlara hapsedilemez. 

Bilgi ya da bilgilenme durağanlaştığı anda kendisiyle tanımlanan birçok şey de donuklaşır. Oysa bilgi sürekli olarak daha ileri bir niteliğe doğru yol alır. Çünkü hem doğada hem toplumda durmaksızın aşağıdan yukarıya doğru sonsuz bir gelişme vardır. Bilgi de bu sonsuzluğun içinde gelişimini sürdürür.

Kısacası materyalist tutum hem şeylerin, hem de şeyleri biçimlendi- ren süreçlerin özelliklerini en iyi biçimde bilmenin ve kavramanın temel yöntemidir.

Kemalizm’in doğup şekillendiği tarihsel koşullara ve bu koşullarla birlikte ete kemiğe bürünerek kapsamlı bir ideolojik, siyasi aygıta dönüşerek iktidarlaşan, devletleşen bu egemen ve kurumsallaşmış resmi ideolojiye materyalist tarihsel yaklaşım açısından ilk neşteri vuran İbrahim Kaypakkaya oldu.

Genç yaşına, sınırlı araştırma imkanına rağmen, Kemalizm hakkında yaratılmış efsanelere, kurgulara ve söylemlerle kuşatılarak benimsetil- miş sahteliğe, dokunulmaz kılınmış tabusal gerçekliğe hiçbir tereddüde ve ikileme kapılmaksızın müdahale ederek, perdenin arkasındaki gerçek Kemalizm’in şeklini, şemalini ve niteliğini gün yüzüne çıkardı.

 Devrimcilik, ilericilik adına tabuya giydirilen ya da onunla özdeşleştirilen bütün olumlu ve insanlığın hayali olan yararlı kavramların hiç de sunulmak istendiği gibi olmadığını, aksine “kralın çıplak” olduğunu deşifre ediyordu Kaypakkaya.

Ve o; “Şimdi iyi biliyoruz ki, bizim Kemalizm konusundaki yargılarımız, Çetin Altan, D. Avcıoğlu, İlhan Selçuk’tan tutun da TİP, M. Belli, H. Kıvılcımlı, TKP, THKP-THKC, THKO ve Şafak revizyonistlerine kadar, bütün burjuva ve küçük burjuva örgüt ve akımlarını öfkeyle ayağa fırlatacaktır. 

Ama öfkeyle ayağa fırlamaktansa, Türkiye tarihine daha ciddi olarak göz atmaları, onu doğru olarak kavramaya çalışmaları gerekmez mi? Tür- kiye gerçekleri bize şunu gösteriyor...”

(Seçme Yazılar, sy: 244, İbrahim Kaypakkaya) diyerek Kemalizm’e dair Marksist temele dayalı ideolojik siyasi tespitlerini peş peşe sıralıyordu.

Kaypakkaya, bilimsel bilgiye ulaşmanın öncellerini doğru kavradığından ve kavradığı yöntemle tarihin izini isabetli biçimde sürdüğünden ve bilimsel tutumun verdiği özgüvenle düşüncelerini açık ve net ortaya koy- duğundan dolayı şüphesiz ki dönemi içerisinde farklı bir yerde duruyordu. Tarihi araştırmadan ileri sürülecek her türden tumturaklı sözün fiiliyatta hiçbir değer taşımadığını, taşımayacağını biliyordu. Kaypakkaya, o yüzden diğerlerini tarihi incelemeye davet ediyordu. 

Çünkü biliyordu ki, sunulan, öğretilen, benimsetilen ve doğruluğundan en küçük bir şüpheye kapılmanın dahi şimşeklere sebep olunacağı o dokunulmaz kılınmış resmi tarih, aslında araştırmayan, sorgulamayan yığınların bilgisizliği ya da bilinçsizliği altında saklanan, güvence altına alınan ve ihtiyaca göre adlandırılmış, tanımlanmış ve kurgulanmış bir tarihti. Bu gerçeğin görülmesi çok önemliydi.

İşte Kaypakkaya tam da bu noktada tarihsel misyonunu kararlı biçimde ortaya koyuyordu. Kendisini “devrimci” diye tanımlayan ya da “sol” diye niteleyen bütün oportünist, revizyonist, reformist çevreler öyle bir pozisyon alıyorlardı ki resmi ideolojinin bile kendisine atfetmediği birçok devrimci nitelemeyi Kemalizm’le izah ediyor ya da Kemalizm ile özdeşleştiriyorlardı.

 Bu çevreler için Kaypakkaya’nın haklı olarak “öfkeyle ayağa fırlayacaktır” demesi boşuna değildir. Çünkü tu- tundukları dalın çürük olduğunu birileri kendilerine gösterdiğinde onlar ilk elden dalın çürük olduğu gerçeğine değil söyleyene yöneleceklerdi.

Lakin gerçek sandıkları ve kendi varlıkları olan zemin, Marksist yöntemlerle edinilen bilginin karşısında kayıyordu. Bu kaçınılmazdı çünkü diyalektik felsefe görünendeki sahteliği, geçiciliği bilimsel bilginin süzgecinden geçirerek ayıklıyordu.

Ve Kemalizm konusunda bu süreci başlatan Kaypakkaya oldu.

Kaypakkaya, gerek TİİKP program taslağını eleştirirken gerekse de Şafak revizyonistlerinin Kemalizm hakkındaki görüşlerini değerlendirirken Kemalizm konusundaki düşüncelerini de, ulaşmış olduğu düzeye paralel oldukça isabetli bir şekilde ortaya koymuştur.

Bu yazı çerçevesinde mümkün olduğunca Kaypakkaya’nın Kemalizm hakkındaki temel görüşlerini, Kemalizm’in doğduğu ve şekillendiği koşullara giderek, somut verilerle ortaya koyarak ve Kaypakkaya’nın tespitlerinin doğruluğunun bugün dahi hangi düzeyde yakıcı olduğu gerçeğini bir kez daha somutlamaya çalışacağız.

Şüphesiz ki yine temel çıkış noktası tarih, tarihi şekillendiren dinamikler ve tarihe niteliğini veren koşullar olacaktır. Kemalizm ancak o zaman her türden öznelci nitelemelerden soyutlanarak tüm çıplaklığıyla gözler önüne serilebilir.

Devamı..var

Türkiye Proletaryası - Moskova, 1929 A.ŞNUROV

        

Türkiye Proletaryası AÇIKLAMA:

                                                            

Aşağıdaki çalışma komünist önder İbrahim Kaypakkaya'nın Kemalist hareketi değerlendirirken yararlandığı A. Şnurov'un Türkiye Proletaryası adlı çalışmasıdır.

 İbrahim Kaypakkaya'nın yararlandığı kitap A.Şnurov, Y. Royaliyev'in Türkiye' de Kapitalistleşme ve Sınıf Kavgaları adlı kitabın Ant Yayınları 1970 basımıdır.

 Sonraki süreçte kitabın Şnurov'a ait bölümü, Türkiye Proletaryası adı ile Yar Yayınlan tarafından yeniden basılmıştır. Rozaliyev'e ait bölümde, yine Yar Yayınlan tarafından Türkiye Sanayi Proletaryası adıyla yayınlanmıştır. Şnurov'un Yar Yayınları tarafından yayınlanan  bu çalışmasını okurlarımızın ilgisine sunuyoruz.

 ÖNSÖZ

 Türkiye'de  1919-1922 yılları arasında patlak veren milli burjuva devrimi, Birinci Dünya Savaşı'nda yenilen Türkiye 'yi olduğu gibi yutmak isteyen İngiliz-Fransız emperyalizmine ve yardakçısı olan Yunan saldırganlarına karşı yöneltilmişti . Türk milleti buna karşı koydu ve zaferle sonuçlanan bir milli mücadeleye girişti. Bu mücadelesinde Türk halkı kendi başına bırakılmış değildi.

Kendisi için de azılı düşman olan İngiliz-Fransız emperyalizmine karşı Sovyetler Birliği Türk milletini destekliyordu .

Devrimin önderi Mustafa Kemal Paşa'dan dolayı "kemalist" adı verilen bu Türk milli devrimini, Türki­ ye 'nin milli burjuvazisi, yani tüccar, toprak ağası ve o sırada Türkiye'de çok az sayıda bulunan sanayiciler yönetiyordu .

Köylü kitleleri örgütlenmemişti . Köylü yalnız milli düşmanını seçebiliyor, sınıf düşmanı olan büyük toprak sahiplerine, ağalara, tefecilere, vurguncu ve tüccarlara karşı savaş açmayı düşünemiyor, bunu beceremiyordu . Proletarya bu milli hareketin yönetilmesini zaten düşünemezdi çünkü güçsüzdü, gerektiği gibi örgütlenmemişti, milli hareketin beşiği olan yerlerde (Türkiye 'nin Asya bölümü olan Anadolu 'da) sayı bakımından azdı. Proletaryanın öncü partisi ve diğer devrimci işçi örgütlerinin rolü bu savaşta yok denecek kadar önemsizdi.

Bunun sonucu olarak, milli devrimden yalnız Türk burjuvazisi faydalandı. Burjuvazi ele geçirdiği iktidarı, işçi ve köylülerin sırtından gelir sağlamak için kullanıyor, işçilerin sırtından sağladığı karlarla kendi milli sanayisini kuruyor, emperyalistlerle birleşip devrim eylemine karşı koyuyor.

Bu noktada Türk burjuvazisi ile yabancı burjuvazinin çıkarları birleşiyor. Türk burjuvazisi emekçi sınıfının en azılı düşmanıdır, emekçiyi sömürüyor ve işçiyle köylü eylemlerini korkunç bir zulümle bastırmaya çalışıyor. Bunun için Türk proletaryasının önünde, öncelikle çözülmesi gereken en önemli sorun, kendi durumlarını düzeltebilmeleri için burjuvaziye karşı amansız bir mücadele açıp, gerek emperyalistler gerekse "öz Türk" burjuvazisi tarafından sömürülmelerine son vermek için, emekçi kitlelerini örgütlemektir.

 

 Türk burjuvazisi, kendi sermayesi bakımından fakir olduğundan, yine de emperyalistlerin yardımına muhtaçtır ve emperyalistlere bağımlılığı devam etmektedir. Sovyet işçisi, kardeş Türk proletaryasının emperyalistlere karşı giriştiği özgürlük ve egemenlik savaşında tarafsız kalamaz .

Geniş işçi kitlelerimiz Türk proletaryasının ne olduğunu bilmez, yaşam koşullarını tanımaz . Örgütü ve savaşları hakkında bilgi sahibi değildir. Bu küçük kitabımızın amacı, SSCB işçilerine Türk proletaryasını tanıtmaktır.

Moskova, 1929

A.ŞNUROV

 

TÜRKİYE'NİN ULUSAL EKONOMİSİ VE POLİTİK DÜZENİ

 

29 Ekim 1927 tarihinde, Türkiye'de bir genel nüfus sayımı yapıldı. Sayım sonucu, Türkiye nüfusu 13.5 milyon olarak tespit edildi. Bunun 3 milyonu, yani beşte biri şehirlerde, arta kalan beşte dördü ise köylerde oturmaktadır.

 En kalabalık bölgeler, sahillere yakın olanlardır, İç Anadolu bölgesi ile diğer bölgelerin nüfusu azdır. Kalabalık sayılan bölgelerde 1 km kareye ortalama 18-87 kişi isabet ettiği halde, az nüfuslu bölgelerde bu oran 2-25 kişiye düşüyor.

Türk şehirleri nasıl kurulmuştur?

Türkiye'de tüccar, esnaf, memur ve köylünün bir arada yaşadıkları oldukça ufak nahiye ve kasabalar

vardır. Büyük ticaret ve sanayi merkezi sayılan şehirler ise pek azdır. 5 - 10.000 nüfuslu 79 kasaba var. 10.000 -20.000 nüfuslu 39 kasaba, 20 -30.000 nüfuslu 14 kasaba, 30 - 40.000 nüfuslu 7 ve 40.000'den

fazla nüfusu olan yalnız 8 şehir vardır.

En büyük şehirler:

 Konya (47.286),

Bursa (61.451),

 Adana(72.652),

Ankara (74.704),

İstanbul'un Üsküdar ilçesi (124.555),

İzmir (153.845)

ve

İstanbul (796.147)'dur.

Konya ve Adana tarım ticareti merkezleridir, diğer şehirler (Ankara hariç) liman şehirleridir.

Türkiye nüfusunun meslek sayımı yapıldığı halde sonuçları henüz yayınlanmamıştır.

https://partizanarsiv8.net/wp-content/uploads/2018/02/Partizan41.pdf

 

 

İBRAHİM KAYPAKKAYA VE COGRAFYAMIZIN YARI FEODALITE GERÇEKLİĞİ ÜZERİNE - Fikret Karavaz

 Fikret Karavaz

 

İBRAHİM KAYPAKKAYA VE COGRAFYAMIZIN YARI FEODALITE GERÇEKLİĞİ ÜZERİNE

 

Kaypakkaya'nın Türkiye'yi yarı feodal, yarı sömürge olarak tahlil ederken doğaçlama yaptığı söylenebilir.Çünkü, zaten o zaman bunu istatiklerle gösterebilecek bir kaynak da yoktu. Ama ne vardı? Göz vardı, nizam vardı.

 

Yarı feodalite demek de mutlak bir biçimde toprak mülkiyetinde ağalık demek değildir.

 

Çünkü,kapitalizm, Marks'ın tabiri ile emek gücünün kendisinin metalaştığı ekonomik formasyonun adıdır.Yani, bir coğrafyanın tarımının kapitalist olduğunun söylenebilmesi için emek ürününün değil emek gücünün kendisinin metalaşıp metalaşmadığına bakmak gerekir.

 

Kaypakkaya zamanında da günümüzde de bu coğrafyanın tarıımında ağırlıklı olarak emek gücü metalaşmamıştır. Emek ürünü metalaşmıştır.

 

 Kaypakkaya'dan günümüze fark şuradadır ki tarımda makina kullanımının yaygınlaşması klasik feodaliteden kalma maraba tarımın yerine komprador kapitalizme özgü yarı feodal tarımı, yani, küçük ve orta köylülüğün hakim olduğu,

 

fakat tarımda satın alınmıış emek gücü yerine halen aile emeğinin kullanıldığı, büyük toprak parçalarının ise olabildiğince küçük parçalara bölünerek yoksul kölülüğe kiraya verildiği yarı feodal tarımın hakim olduğu görülür.

 

Bununla ilgili olarak Vasfi Nadir Tekin'in Zincirin Halkası isimli kitabınndaki istatistik verilere bakılabilir.

 

 

Bu verilere göre bu coğrafyanın tarımı Kürdistan'da da Anadoluda da halen ağıtlıklı olarak ( % 90 ) emek gücünün kendisinin metaşaşmadığı küçük ve orta köylülük tarafından yapılan aile tarımı olduğu görülür.

 

 Zaten, bu böyle olmasaydı, yani, yarı feodal tarım bir taraftan kompador kapitalizme ucuz ham madde ve diğer taraftan da köyden kente kesintisiz artı nüfus göçüyle yedek ucuz iş gücü yaratmasaydı ne Koç ve Sabancı gibi komprador kapitalistler ve ne de KOBİ tarzı işletme sahibi milli burjuvazi palazlanabilir ve dolayısıyla emperyalist sermaye bu coğrafyada hareket imkanı bulabilirdi.

 

Emperyal sermaye bir yarı sömürge coğrafyaya niçin gelir?

 

 ucuz iş gücü ve ucuz ham madde için gelir. Ucuziş gücü ve ucuz hammaddeyi de yaratan yarı feodal tarımdır.

 

 

Çünkü, kapitalist tarımda, yani, işin satın alınmış emek gücüyle yapıldığı tarımda, işçi 8 saat çalışır. Fakat aile tarımında iş bitene kadar çalışılır ve emek sömürüsü kapitalist tarımla kıyaslanamayacak kadar yoğundur.Yarı feodal tarım ağırlıklı olarak kadın ve çocuk emeğinden beslenir.

 

Ailenin tamamı iş bitene kadar çalışır.

 Böyle olduğu için kapitalist sermaye tarıma yatırım yaparken kendisi tutup tarım çiftliği kurmaz.

 Ne yapar?

 hayvanları köylüye kiraya verir.

 Onun ürününü satın alır.

 

 Ya da Mis Süt, Pınar süt gibi imalatının % 90'ından fazlasını kendi çiftliğinden değil bir kaç ineği olan küçük köylüden toplama sütü satın alıp pastorize ederek pazara sunar.

 

 

Bütün bu göstergeler Kaypakkaya zamanında da günümüzde de bu coğrafyanın tarımının kapitalist değil yarı feodal tarım olduğunu ortaya koymaktadır.

 Devlet, bir sınıf iktidarıdır.

 Yani, sosyo ekonomik yapıya karakterini veren egemen sınıfların iktidarıdır.

 Devlet sınıf yaratmaz.

 Zaten var olan sınıfların iktidarını sürdürür.

 Bu ülkenin tarımı yarı feodal olmasaydı komprador kapitalizm de olmazdı.Komprador sınıfların devletine yarı feodalizmi tasfiye ettirmek,bunu iddea etmek Nasrettin hocaya bindiği dalı kestirmeye benzer.

 Selamlar...Fikret Karavaz

 YARI FEODALiZM TANIMI

 https://www.yüzçiçekaçsın.de/2022/11/yarifeodalizmtanimi.html

“Türk Solu” safsatası milliyetçi bakış açısının bir aymazıdır

         Tarihimizden Notlar.....

“Türk Solu” safsatası milliyetçi-     bakış            açısının  bir aymazıdır

      Kavramlar gerçek anlam ve içerikleriyle ele alındığında, her kavramın yerli yerine oturtulması bir sorun oluşturmazken, maddi gerçekliği bilimsel bir analize tabi tutabilme beceri ve yeteneğini gösteremediği gibi, Marksist felsefi dünya görüşü ile bezenemeyen bir gelişim, ne kadar da yırtınsa sorunlar doğru olarak alamayacak ve kavramları, gerçekliğine denk düşmeyen biçimde, kendisi için istediği gibi kullanmayı alışkanlık haline getirecektir.

Her kavramın esas içeriğini bilme işi, Marksist bir bakış açısını gerektirirken, burjuvazinin temel karakterinin özelliği ve “herşey benim” anlayışının yol göstericiliği, her kavramı gerçek özünden kopararak, ona istediği, dü- şündüğü, görmek istediği giysileri giydirmekten geri dur- maz. Gerçekliği olduğu gibi yansıtma becerisi göstereme- yen burjuvazinin durumu, “dibe batarken saman çöplerine sarılmak”tan başka birşey değildir. Marksizmin temel ilkeleri, üzerinde hiç de tartışma gerektirmeyen açıklığa sahip olup, her parçada alacağı özgünlük bu temel esaslar üzerinde şekillenip, gelişir ve bütüne tabi olur.

Günümüzde özelde burjuva ulusal milliyetçiliğin kav- ranması, dağarcığında besleyip büyüttüğü ve hiç de ger- çek özünü vermeyen ve esası milliyetçiliğin, Marksizm’den uzak ama ona geriden ilişmeye çalışan ‘93 sonu rası, özellikle‘de Öca1an’ın yakalanması sürecinde, bundan da fersah fersah uzaklaşmaya çalışan dar, ilkel bakış açısı üzerinde şekillenen, alabildiğine ciddiyetsiz ve savrulan ideolojik çürümüşlüğüne uyarlamaya çalışarak içini boşaltmaktadır. Bu vesileyle güçlü milliyetçi orjinine dayalı esası ile sınıf farklılıklarını gormezden gelen, salt “ulus” ve kimlik idealleri ile burjuvazinin özel mülküne dayalı istem ve talepleriyle alabildiğine hayasızca, entemasyonalizme, salt savaşın boyutunu ve öne çıkan pratik anlamını kullanarak saldırıya geçiyor, geçtiği kadar da, yine kendisini en iyi enternasyonalist ilan etmekten geri durmuyor.

 

Bugünkü savaşın boyutu, çeşitli yanllgılarl, özellikle küçük-burjuvazinin “güce tapma” yapısı içinde arttırıyor, “dize gelmek” görünüyorsa.da, esasen savaşın niçin verildiği sorusunu biraz irdeleme zah- meti gösteren herkes, bu çürük özün üzerinde şekillenen göreli radikal, devrimci savaşım durumunu kolayca yorumlayabilir/kavrayabilir.

 

’Reformlar için devrimci savaşım nasıl ki mümkünse ve hiçbir biçimde nasıl ki devrimci savaşımlar, reformlar, “anayasal” çözümlerin reddi değilse, ilkel burjuva milliyetçiliğin dağarcığındaki özün harcını oluşturan sahiplenme, pazar üzerindeki rekabet bu başkaldırı içinde her daim güçlü bir yan uzlaşma yanı taşırken, bugün milliyetçiliğin, “enternasyonalizm” anlayışını gösterdiği açıktır.

Uzlaşma, eşittir enternasyonalizm olsa gerek. Oysa enternasyonalizm burjuva egemenlerin uzlaşması değil, çeşitli milliyetler- den proletaryanın, ülke, toprak, milliyet, din vs. tüm yarglların bağlısı ol- madan, ortak çıkar -sınıf çıkarları birliğidir.

Kavraınlarla oynama burjuvazinin karakteristik bir özelliği durumunda iken, ondan doğru bir yaklaşım takınmasını / takınabileceğini düşünmemekle birlikt’e, kafaları karıştıran ve onun milliyetçiliğin ilkel ağuları ile bezenmiş ideolojik yapısıyla başta kendi kitlesini yanıltma durumunda olan bu dar ve ne dediği belirsiz yaklaşımları teşhir etmek, gerçek özüyle ortaya koymak, MLM’lerin görevi olduğu konusundan hareketle, günümüzde ağızlarda sakız gibi çiğnenen, çiğnedikçe de sınıf kardeşliğini, halk kardeşliğini yaratan güçlü bağları koparan, çeşitli tonlarda ilkelliği anti-bilimsel düşünce silsilesi ve esasta burjuva milliyetçi açmazının bir yansıması olan “TÜRK SOLU” kavramını irdeleme gereği duyuyoruz.

Burjuva milliyetçiliğin aymazlıüğı  komünist etki ve dönüşüm zemini dışında bar bar bağınrken, herkesi istediği türden bir içerikle düşünmesi, görmek istediğini karşısındakine yüklemesi de bu aymazlığın doğurduğu sonuçtur.

“Türk Solu” kavramı, burjuva milliyetçiliğin, kendi milliyetçi bakış açısı üzerinde şekillenen ve salt milliyeti görebilen tümden burjuva/şoven bir özde gündeme sürülmüştür. Tek bir ifadesi, Türk millıyetinden olan veya sadece onun olan “SOL”u vurgulamakta; toprak, devlet vs. gibi, esası proletaryanın mücadele alanı ve proletaryanın esas kendisine dayanarak yapacağı hareket noktasını da kesinlikle dıştallyor olmakla birlikte, varolan nesnelliği hiç mi hiç ifade eder durumda değildir.

Türk kavramı ile Türkiye kavramı birbirinden içerik olarak nitelik farklılığı taşır.

Türk sadece bir milliyeti veya o milliyetten olanı ifade ederken, Türkiye, “emperyalistler tarafından belirlenmiş, -komünistler açısından bu belirleme meşru olarak görülmese de- bugün somut bir olgu olan ve bir devlet otoritesi altında bulunan bir devlet sınırını ifade eder.

Proletaryanın orijini milliyet değil, sınıf esası üzerine kuruludur.

Milliyetler şeklinde bölünmeler, belirgin çitler çekme proletaryanın menfaatlerine denk olan değildir. Proletarya, savaşımında belli bir devleti kendisine temel olarak alır.” Leninist ilke dahilinde, her sömürücü devlet otoritesinin parçalanması ve o egemenlik altında ezilen tüm ilerici, devrimci, sınıfların ve çeşitli ulus veya milliyetten halkların, özgürleşmesi sorunu olarak meseleyi ele alır.

 

 Ve bu bağlamda bir devlet otoritesi altında varolan toplumsal temel gelişmeleri, tespit ederek, hangisinin hangisini çözeceği noktasından hareketle baş çeli§meyi belirler ve o hedef üzerinde mücadelesini yoğunlaştırır.

 

Proletaryanın esas sorunu sınıfsal çıkar ve tasarrufuna dayalı, dünya proletaryasının sorunu olup, hiçbir dönem daha geri mevzileri buna tercih etmez. Bir devlet otoritesi ve egemen cephenin bulunduğu her özgülde, gerek sosyal, gerekse ulusal mücadelenin ucu bu egemenliğe yönelmek zorundadır. Ortak düşman ve aynı hedef içinde, proletaryanın ülküsü, tüm sınıfdaşları ve yakın uzak tüm müttefikleriyle birleşebilmek, onu kendi önderliği altında hedefe ulaştırabilmektir.

Bugün Türkiye özgülündeki durum bu genel belirlemelerden farklı bir özgüllük taşımadığı gibi,

 “Türk Solu” tabiri tümüyle ayakları havada, burjuva milliyetçi fosilleşmenin bir yansımasından başka bir şey olmadığı da açıktır.

 

Şöyle ki; sömürüye dayalı bir devlet sınırları içinde farklı birçok ulusun varlığının mümkün olduğu her durumda, bu devlet otoritesini parçalama ve siyasi iktidar mücadelesi verme uğraşında olan proletarya, dev- let otoritesi altında her milliyet ve ulustan sınıfdaşlarının birliğini, MLM olmanın temel koşulu gereği savunmaktadır.

Türk, Kürt uluslarına ve çeşitli milliyetlere mensup proletarya, esas sı- nıfsal istem ve taleplerle egemen devlet otoritesini yıkmaya giriştiğinde, mücadelesini bu devlet sınırları içinde herhangi bir ulus topraklarında başlatabileceği ve ona uygun bir yönelim içine girebileceği gibi, her ulus ve- ya milliyetten proleterlerin esas istemi birliği zayıflatma değil, pekiştirme olduğu ve bunun temel koşulu olarak da ezen ulus proleterlerinin ezilen ulusun özgürlüğü ve Kendi Kaderini Tayin Etme Hakkı’nı (ayrılıp ayrı devlet kurma hakk ı) özgürce kullanması yönünde tavır koyarken, ezilen ulus proleterlerinin tavrı ise sürekli birlikte devrim yönünde olmak zorundadır.

 

Bununla birlikte, proletarya hiçbir zaman milliyet esasına dayalı bir isimlendirmeyi tercih etmeyecek, esas alacağı, devlet sınırları ve o devletin hükmettiği alanın tümüdür ve bunun varolan ifadesidir.

Yani, Türkiye bugün bu ifadenin kendisidir. “Türkiye Solu” terimi, aynı zamanda içinde Türk, Kürt, Laz, Çerkez, Ermeni, Arap milliyetlerin- den, tüm kesimi ifade etmekte iken, “Türk Solu” bunu salt Türk milliyetinden olan “solu” ifade eder ki bu tümüyle bugün Öncünün ve birçok devrimci yapılanmanın varolan nesnelliği ile bağdaşır durum da değildir.

 

 Türk veya Kürt solu ifadeleri, burjuva milliyetçi/şoven anlayışların bezenişini sergileyen bir fosilleşmeden başka bir şeyi ifade etmez. Kürt ve Türk halkının ortak mücadelesini örgütleme yerine, her Kürt olanın, sadece Kürtlüğü etrafında şekillenme, salt burjuva ulusal istemler içinde olmayı isteyen, sınıfsal bakış açısından, her milliyetten proleterlerin sınıf kardeşliği anlayışından uzak, burjuvazinin, enternasyonal proletaryanın temel enternasyonalist ilkelerini iğdiş ederek, içinde bulunduğu aymazlığı sergilemektedir.

Bir yapılanmanın siyasi durumunu ve niteliğini ortaya koyabilmek için, onun siyasal düşüncelerini, siyasi hedeflerini, ittifak politikalarını irdelemek ve onun teorik siyasal hedef ve belirlemelerine denk düşen veya düşmeyen pratiğini sorgulayarak sonuca gidilebilinir. Bu durumda yapılanmanın adı, her ne kadar siyasi hattı, hedefleri yanında tali ve bilimsel bir yanı oluştururken, bunun aynı zamanda hareketin siyasi niteliğine denk, onu yansıtan olması gerekir.

Bunu bilimsel olarak ortaya koymak bir zorunluluk arzeder. Türkiye terimi o sınırları içerisinde çok çeşitli milliyetlerden oluşan bütünü ifade eder. Ve bu durumda Türkiye örgütü olmak bu çeşitli milliyetlerden oluşan tüm ezilenlerin örgütü, öncüsü olmak demektir.

Bu nesnel ve bilimsel doğruyu büyük bir ham kafalılıkla es geçerek, halka ona hiç de öyle olmayan, siyasi hattı ve genel niteliği açıkça sergilenen bir örgüte salt bir milliyetten ezilenlerin temsilcisiymiş görüntüsü vermek “burjuvazinin batarken saman çöplerine sarılması”ndan başka bir şey olabilir mi?

 

Türkiye örgütü olmak demek, elbette ki hiçbir biçimde Türkiye devlet sınırları içerisinde varolan çeşitli ulus farklılıkları ve varlıklarını, çeşitli milliyetlerden oluşumunu reddetmek demek değildir. Türkiye proletaryasından söz edildiğinde, bugün Türkiye sınlrları içerisinde yaşayan her milliyetten proletarya kastedilmektedir.

Bu durumda hiçbir şekilde bu ifade Türk proletaryası olarak geçmez. Bundan ancak derin bir alıklık örneği sergileyenler böyle bir anlam çıkarmaya çalışırlar?

Türkiye devlet sınırları dahilinde bugün Türkiye Kürdistanı diye bir olgunun varlığı komünistlerin 1970’lerde ortaya koyduğu bir durumdu.

 

 Ve bugün T.Kürdistanı topraklarında ve diğer alanlarda yükselen mücadelesi bağrında ağırlığı-Kürt- ler’den oluşan proleterleri taşımaktayken ve esas mücadele alanları bu topraklar iken, bu neden Kürt proleterleri veya Kürt örgütü olarak lanse edilmiyor da salt örgütün isminde yeralan Türkiye belirlemesi ki bu yanlış değildir- bilimsel görüntüsüne yaslanarak bu örgüt bir çırpıda Türk örgütü oluveriyor.

 

Oysa Kürt örgütü olabilmesi için daha büyük nedenleri var. Birincisi bünyesinin büyük bir çoğunluğu Kürt kökenlidir, ikincis, esas mücadele alanı Türkiye Kürdistanı’dır ve Kürt sorununa en doğru ve tutarlı yaklaşımı sergileyendir. Ama bütün bunlara rağmen “Kürdistan’ın tek sahibi Kürt burjuvazisidir” anlayışı, kendisinin varlığından başka hiç- bir şeye tahammül edemez.

 

“Herşey benim” der. Burjuva milliyetçiliğinin kendisi için kazanım olarak alabileceği ve bu türden kavramları istediği biçimde yaklştırmayı esas alarak, sınıf farklılıkları ve ezen-ezilen ilişkisi bağlamında çeşitli ulus proleterlerini yönlendirme yerine Kürt halkını Türk halkıyla diğer çeşitli milliyetlerden halkla karşı karşıya getirmek olduğu ve bunun sonuçta burjuvazinin sınıf niteliğinin ve güçlü sahiplenme istemlerinin yönlendirdiği aynı sınıfdaşları karşı karşıya getirmek olduğu ortadadır.

 

 Kürt ulusunun ulusal ayrılma ve ayrı devlet kurma hakkın ın en teminatlı savunucusu ancak halkların proletarya önderliğindeki birliği olduğu ilkesi MLM’lerin temel hareket noktasıdır.

Bunun uygulanabilirliği ancak varolan egemen devlet otoritesinin parçalanmasıyla olanaklı olduğu ve bu süreçte ulusal sorunun proletaryanın siyasi iktidar mücadelesinden ayrı ele alınamayacağı, proletaryanın kendi bayrağı onun savaş cephesin- de ezilen halkların mücadelesiyle birleşerek ilerler.

Salt Kürt veya salt Türkler adına yola çlkan hangi siyaset olursa olsun -tek devlet otoritesinin tek ezen ezilen ilişkisinin bulunduğu özgülde burjuva milliyetçi/şoven ideolojik şekillenmesinin bir yansımasından başka birşey değildir. Proletaryanın ve ezilen halkların ortak mücadele birliğini savunmak demek, elbette her özgül ve parçadaki halkın özgüllüğünü dikkate almama, ona uygun özel politikalar belirlememe olmadığı gibi, ezilen ulusun halkına güven verebilme de, çok daha bir özenle geliştirilecek özgün siyasete bağlıdır.

 

 

Burjuva milliyetçiliğinin “Türk Solu” kavramında diretmesi ve onu Türk-Kürt ve bu özgülde varolan her milliyetten proletaryanın ortak mücadelesini savunmama noktasından hareket ederek tek devlet sınırlarının bugünkü somut durumunu kendi mücadele alanı olarak bölüp her yapılanmaya yakıştırması, salt Türkler’in solcuları olarak ilan etmesi, onun kendisini T.Kürdistanı’nın tek sahibi olarak görmesi ve bunu çeşitli kereler direkt ve dolaylı ilan edişiyle, T.Kürdistanı toprakları üzerinde yükselen her sınıfsal hareketi dıştalama, onun Kürt yoksul köylülüğü ve işçileri arasında değer bulmasını engelleme amacı gütmektedir. Bu amaç, burjuvazinin halka rağmen halk adına kendisini herşey gören ve Türkiye Kürdistanı’nın “tek sahibi” olduğunu ilan ederek dışındaki örgütlere yaşam hakkı tanımamasıdır.

“Türk solu, Kürdistan’da misafirdir” türünden söylemler de esasta burjuva milliyetçiliği “herşeyin sahibi benim” anlayışının varlığından başka birşey değildir.

Ulus ve halk adına, onun ulusal ve demokratik talepleri için yola çıktığını iddia edenlerin halk demokrasisinden ne kadar uzak olduğunu gösteren bu tavır, burjuvazinin sınıfsal ayrımını gündeme getiren ve uzun vadede onun varlığını tehdit eden sınıfsal mücadelenin önüne geçme amacı gütmektedir.  

Burjuva milliyetçiler ve herkes çok iyi bilir ki, Türkiye bugün Türkiye Kürdistanı’nı da içinde taşıyan egemen burjuvazinin Misak-ı Milli sınırları dediği ve emperyalistlerin Lozan ile Kürdistan’ı bölerek ve yok sayarak kurdukları TC devleti ve onun toprak sınırlarıdır.

 

Ve bu sınırlarda egemen devlet otoritesi Kürt-Türk ve çeşitli milliyetlerden halk üzerinde faşist devlet otoritesidir. Kürt halkı ve proleterlerinin, Türk proleterleri ve halkı ile birlikte ortak hedefe yönelmeleri MLM olmanın temelidir.

Bu böyle, MLM olmanın kıstası iken, kendi dışında gelişen burjuva demokratik devrimci hareketlerin varlığını tanımakla birlikte onun sınıf kardeşliğini dinamitleyen, sınıfdaşları milliyetçilik temelinde karşı-karşıya koyan ve sürekli bunu geliştirmeye çalışan yönüne karşı gelişen gerekli mücadeleyi de yürütür/yürütmelidir.

Bu durumda hareketin adının “Türkiye” deyimiyle söyleniyor olması, esasen mücadele alanlarını belirleyen devlet sınırlarını ifade ederken, Kürdistan’ın varlığını yadsımaz.

 Ancak, mücadele eksenine sadece Kürtler için bir savaşımı koyan, siyasal hedeflerini ve mücadelesi- nin esasına bu doğrultuda yönlendiren bir yapılanma Kürt solu olur ya da her isteyenin hiçbir nesnelliğe dayanmayan, bilimsel analiz ve ayrıştırmadan uzak tarzda istediğine istediğini yapıştırması ancak diyalektik bir yöntemden uzak burjuvazinin işi olabilir.

 

Siyasal mücadeleye salt Türkler için içerik yüklemek koşullarımız içerisinde ezen ulus şovenizmi iken; salt Kürtler için bir mücadele de ezilen ulus milliyetçiliğinden başka birşey olmadığı gibi, Kürt veya Türk kavramının, hiçbir sınıfsal ayrım yapmadan, egemen ve egemen olmayan bütünü kapsayan şekilde kullanılması da ancak burjuva bakış açısının dağarcığında mevcut olandır.

 

Kendisini “Kürt solu” ilan edip, Kürt ulusu ve halkı adına tek siyasetçi olarak kendisini herşeyin sahibi olarak görmesi, halk demokrasisinin temel koşulu olan halkın devrimci otoriteler arasında tercihine tahammül edemeyen burjuva milliyetçiliğinin “Türk Solu” kavramını piyasaya sürüp, ona sıkı sıklya tu- tunmasındaki esas öz de, kendisi dışında hiç kimseyi Kürt sorununun muhatabı ve çözümleyicisi olarak görmediği gibi, hiçbir biçimde Kürt halkının yarattığı değerleri başkalarıyla paylaşamamasıdır.

 

Oysa ki, bu değerlerin yaratıcıları ayni zamanda bugün Kürt işçileri ve köylüleri ve tüm ulus ve milliyetlerden proletaryanın sınıfsal varlığına dayanan öncünün gerçekliği olduğu gibi, “Türk Solu” yakıştırmasıyla, Kürt milliyetçiliğinin güçlü dayanaklarını yaratmaya ve zaten bu çerçevede şekillendirdiği kitleleri sınıfsal bakış açısından, sınıf çıkarları için mücadeleden men etmeyi amaç edinmektedir.

Sonuç olarak söylenmesi gereken, “Türk Solu” kavramının Öncüye ve ayn örgütlenme gerekliliği üzerine kurulu olmayan diğer devrimci örgütlere yakıştırılması, kavramların içini boşaltan anti-bilimsel bir yaklaşımı içermektedir.

Türkiye kavramı, Türk-Kürt ve çeşitli milliyetlerden ezen ve ezilenleri kapsarken, farklı uluslar ın varlığını yadsımaz. Ve proletaryanın kendisine hareket noktası olarak alacağı da, tek devlet otoritesi altında yaşayan tüm ulus ve milliyetlerden proletaryanın ortak mücadelesidir.

Tersi düşünüldüğü zaman, Kürdistan partisi şeklinde ifadelendirilen bir yapılanmanın da, Türkiye Kürdistanın da varolan çeşitli milliyetlerden (Arap, Türk, Azeri vb.) halkı dıştaladığı anlamı çıkmaz mı?

Elbette ki Türkiye kavramını kullanan yapılanmalara yakıştırılan şey orada diğerini de ayni içerikte belirler. Sorun görmek istediğini değil, varolan gerçekliği görmek olmalıdır. Ya da aksi, bir aymazlık örneği olmaktan öteye gidemez.

 Partizan_sayı_32