DİSİPLİN ANLAYIŞIMIZA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ _2_Halil Gündoğan

II.Bölüm:Halil GÜNDOĞAN_25.05.2024

Laz Nihat’ın başında bulunduğu ekip, öylesine şuursuzca bir gözü kapalılıkla kontraya tabi hareket etmekteydi ki düşünün, düşman operasyonlarının sürmekte olduğu bir arazide, başta ben olmak üzere, kendilerinden yana tavır almayacaklarına kanaat getirdikleri bir grup gerillayı silahsızlandırarak, öylece araziye terk etmeyi bile göze alabildiler… 

 

Neyse ki köylülerin de yardımıyla, kısa sürede yoldaşlar gelip bizi buldu da silahsız savunmasız durumumuz uzun sürmedi. Yoldaşlarla bu koşullardaki buluşmamız, tabiatıyla, çok farklı oldu. Çok çok farklı bir duygu yoğunluğuydu yaşanan… İsyan yoldaş, bizimle buluşmaya gelen grubun en önündeydi. Koşuştururcasına bir tempoyla geliyordu. Belliydi ki çok acelesi vardı. Babasını ve diğer yoldaşları bir an önce kucaklamak ve güvene almak istiyordu.

 

Sıkıca kucaklaştık: “Duyduğumuzda öyle çok korktuk ki yoldaş. İnanılır gibi değil; sizi göz göre göre düşmanayem yapmak istemişler. Bu nasıl bir devrimciliktir Zeynel yoldaş?” diyordu bir taraftan da.

 

Evet, ortada izahata muhtaç ve gerçekten de insanın insanlığını ve devrimciliğini sorgulatan bir pratik sergilemişlerdi.

 

Partiyi bölüp parçaladıysanız ve de insanlar bir şekilde saf tutmak durumundaysa; bu, en nihayetinde ideolojik-siyasi boyutlu bir sorundur, değil mi? Kim, ne adına Partiyi bölmüştüyse, bölmüştü; ancak, MK üyesi de olan Lenko, Cem ve Pala İsmail biliyorlardı ki ta 1. OPK’dan beri Zeynel, sıkı bir markajla, tecritte tutuluyor ve Parti içi gelişmeler kendisinden özenle saklandığı gibi; şu ‘bölünme’ kapsamında olup bitenlerde de herhangi bir rolü bulunmamakta…

 

Öte yandan, silahsızlandırılıp ortalığa öylece terk edilen diğer yedi gerillanın durumu ise, apayrı bir gerçeklik. Haydi diyelim Zeynel’den umudunuz yok ve o, sizin karşı cephede gördüklerinizin bir kadrosudur, peki ya diğerleri? Partiyi, şayet ideolojik-siyasi nedenlerle böldüyseniz ve kendinizin doğruluğuna ve haklılığına, öbür tarafın ise oportünist-revizyonistliğine inanıyorsanız, vardığınız hüküm buysa; peki bu durumda insan nasıl olur da bu yedi gerillayı, hiç olmazsa kazanma çabası içinde olmaz? Yani hiç olmazsa bu insanlara gelişmeler özetlenir ve kendilerinden yana tavır belirlemeleri istenir, değil mi? Normal olan, doğru olan davranış budur her haldeki. 

 

Ama amacı tamamen farklı olanların, bu ‘normal’ ve ‘doğru’nun gereğince davranmayacakları da açık değil midir? Nitekim yapmadılar böyle bir şey. Bizim, en azından devrimci veya halktan insanlar, dost güçler, halk saflarında insanlar olma gerçekliğimizi dahi yok sayarak; karşı-devrimci bir tutum ve yaklaşımla, bizi silahsızlandırıp, operasyon bölgesinde öylece savunmasız bırakıverdiler. 

 

Haydi bir anlığına, silahları, “Parti malı” diye aldıklarını varsayalım, peki bu insanları öyle savunmasız, orta yerde bırakmak da neyin nesi oluyordu? Mesela niye korumaları altında götürüp arkadaşlarının bulunduğu alana veya daha güvenli yerlere bırakmıyorlardı? 

 

Bu değerli kadrolara, yılların devrimcisi arkadaşlara bu kadarını dahi yaptırmayan olgu neydi acaba? Halka ve devrimcilere karşı sorumluluk duymanın, komünistler için ilkesel bir sorun olduğunu bilmiyor olabilir miydi bu arkadaşlar? Haydi diyelim Laz Nihat kontra olduğu, Ali Haydar ve diğer bir-iki unsur, şuursuzlaşmış piyonlar olduklarından ötürü bu ilkeyi bile bile çiğniyor olsunlar; peki diğerlerinin aklı-yüreği ve sorumluluk bilincine, ilkelere bağlılıklarına ne olmuştu?

 

“Disiplin gereği, emir demiri keser” mi diyeceksiniz? Hayır, böylesi düz bir mantık ve koşulsuz, ‘mutlak disiplin anlayışı’ olamaz, olmamalı da. Şayet “emir-demir” denklemindeki “demir”, bir ilkeyse ve şayet “emir”, meşruluğunu ilkelerden, genel strateji ve prensiplerimizden almıyorsa; o emir o demiri kesemez, kesmemelidir de!

 

İlkesel ve ilkelere göre meşru olanı buydu. Ama ne yazık ki kendisine komünist diyen bu kadrolar, bu bilinç ve sorumluluktan fersah-fersah uzaktaydılar. 

 

Başımızda bulunan Lenko, Cem ve Pala İsmail’e bu gerçeği anlatıp, sorumlu davranmalarını istememe rağmen; “Bu karar MK kararı; maalesef yapabileceğimiz bir şey yok” diyebildiler tereddütsüzce.

 

Yani lafın özü şu ki bu yedi gerillaya, bu yedi devrimci insana, halktan bu yedi insana karşı takınılan bu tutumun kendisi bile, yapılanın, yapılmaya çalışılanın aslında tam olarak ne olduğunu ve neye ve kime hizmet ettiğini gözler önüne seren çok çok önemli bir “ayrıntı” idi.

 

Ve o sürecin yaşanan bu olguları somutunda bir kez daha acı bir şekilde görmüş olduk ki aslında; “MK kararı, bizi aşar, yapabileceğimiz bir şey yok” diyen Lenko, Cem ve Pala İsmail’i çok da fazla ayıplayıp kınamanın pek bir anlam ve gereği yoktu. Çünkü buradaki “kötülük” ve “ihanet” her ne kadar da onlar üzerinden icra olunuyorduysa da aslında bu “kötülük” ve “ihanet” o üç yiğit devrimcinin doğrudan kendi eseri değildi. Buradaki bu kötülük; o insanları, kötüyü, “disiplin” adına yapmaya koşullayan, “örgüt disiplini” adınaonlara bunu yapmalarını “disiplin ilkesi” olarak belletip buyuran anlayış ve bu anlayışın oluşturduğu kültürel değerler toplamının bir şaheseriydi.

 

Evet, aslında o insanlara bu (ve daha benzeri bir yığın) kusuru yaptıran, onları böyle davranmaya koşullayan ana unsur, öğretilen, öğretile gelen ve tabulaştırılan “örgüt disiplini” anlayışımızdaki “kör”, “mutlak” ve “koşulsuz” disiplin olarak vücut bulan, kusurlu disiplin anlayışıydı.

 

Hiçbir koşula bağlamaksızın, kayıtsız-koşulsuz bir şekilde; “eleştiri hakkı saklı olmak üzere, kişiler ve alt organlar, üst organ ve kademelerin karar ve talimatlarını yerine getirmekle yükümlüdür” şeklinde özetlenebilecek bir anlayışla insanlarınızı eğitir ve bunu bir “disiplin ilkesi” olarak bellemelerini sağlarsanız; işte bu durumda o insanlara, saklı olan eleştiri haklarını daha sonra kullanmak dışında hiçbir se- çenek bırakmamış, insanlarınızı, tipik birer; “ben bilmez merkez bilir” diyen, bilinçli davranış yetisi esasen elinden alınmış olan “robot insan”a çevirmiş olursunuz.

 

Burada mantıksal kurgu şöyle şekillenir: Aslolan, kendini bağlı hissettiğin örgütünün çıkarlarının gözetilmesidir. Örgüt çıkarlarının gözetilmesi, örgüt disiplini gereğince davranma iradesinin gösterilme- sine ve buyrukların koşulsuzca, eksiksiz bir şekilde yerine getirilme- sine bağlıdır.

 

Görüleceği gibi, bu “disiplin anlayışı” mantığı, koşulsuz itaati ve gereğini eksiksiz bir şekilde yerine getirmeyi öngörür. Eleştiri hakkının, sonra kullanılmak üzere saklı olması, aslında bazı hallerde pek işlevsel bir karakter taşımaz. İstenmeyen kötü ve ölümcül hataların önüne geçme iradesinin ortaya çıkmasına hizmet etmez. Sadece her şey olup bittikten sonra, “benzeri şeylerin bir daha olmaması” babında, dolaylı bir işlevi söz konusu olabiliyor ancak ki.

 

Aslında olması gereken bu değil, şudur: Kişi ve alt organlar, üst organ ve kademe karar ve talimatları karşısında işlevsel bir iradeye ve bunu kullanma hakkına sahip kılınmalıdırlar. Kişi ve alt organlar, üst- ten gelen karar ve talimatları önce genel ilkelerimiz kantarına, sonra örgütün kongre (veya konferans) gibi genel irade kararlarına ve sonra da tüzük ve genel işleyiş normlarımız kantarına vurmalı, bunlara uygunlukları üzerinden sorgulamalı ve karar ve talimatların yegâne meşruiyetini burada aramalıdırlar. Bu meşruiyeti olmayan kararlara uyma değil, uymama yükümlülüklerinin bulunduğu bilinciyle hareket etmeyi “örgüt disiplini” olarak bellemelidirler.

 

Evet, insanlar bu anlayış ve perspektifle yetiştirilmedikçe ve bu kültürel şekilleniş yerleştirilmedikçe, istediğimiz kadar “bizim disiplin anlayışımız burjuva disiplin anlayışından şöyle farklıdır, böyle güzeldir” deyip duralım, nihayetinde ortaya, uygulamamayı “disiplinsizlik” addedip cezalandıran, “uygulama seçeneği” dışında başka hiç- bir seçenek bırakmayan “kör” ve “mutlak itaat” i öngören bir disiplin anlayışı ve pratiği çıkacaktır.

 

Ve neticede, “araç” olarak addettiğimiz şeyler, kaçınılmaz bir şe- kilde, araç olmaktan çıkıp, kendi başlarına gözetilmesi gereken esaslı amaçlara dönüşeceklerdir. Bu, niyetlerden bağımsız, olgunun kendiliğinden doğuracağı ve de vardıracağı bir sonuçtur. 

 

Her şey, bağlı bulunulan grubun, şefin, partinin, devletin vb.nin o esnada ihtiyacını duyduğu şeyler üzerinden değer bulmaya başlar. İnsanlar, bilinçlerde yer edinen bu “kutsal”lık ve “meşruiyet” normlarınca davranmayı, amaca ve davaya en iyi hizmet olarak algılıyor olacağından; haliyle, ideolojik-teorik ilkelerimizin, genel anlayış normlarımızın ve iç işleyiş hukukunun çiğnenmiş olduğunu akıllarına dahi getiremeyebileceklerdir.

Getirseler bile, “üstün kararını uygulama zorunluluğu”ndan ötürü, buna itiraz etme ve karşı durma meşruiyetine kavuşturulmamış olduklarından; işlevli bir şeye dönüştürme iradesi gösteremeyeceklerdir. Dolayısıyla da yürürlükte olan resmiyete göre, “Parti disiplini”ne karşı meşruiyeti bulunmayan “doğru”ları hayata geçirme, yanlışların önüne geçme gücü gösterme gerçeklikleri de söz konusu olamayacaktır.

 

Açıktır ki gerek Lenko ve Cem olsun gerekse Pala İsmail olsun, bu arkadaşların her biri, biz sekizdevrimcinin düşmana yem olacak şekilde arazide öylece terk edilmemizi buyuran kararı doğru bulmuyor ve bunun ilkesel bir yanlış olacağı konusunda nettiler. Bunu nerden biliyorum, çünkü itirazlarım karşısında çaresiz ve mahcuptular. Ama ne var ki yapabildikleri de bunun ötesine varamıyordu.

 

“Bu karar ilkelerimize uygun değildir. Hiç kimsenin böyle bir karar alma yetkisi ve bunu uygulatma hakkı olamaz. İlkelerden meşruiyet almayan bu gayri-meşru kararı uygulamayız” diye itirazda bulunmamışlardı. Üst karar vermiş, onlara da uygulamak düşerdi, mesele bu kadar basit ve açıktı bu anlayış ve mantıkla şekillenenlere göre… 

 

Evet, aynen böyleydi, çünkü onlara, ilkesel yanlışa ve meşru olmayan karar ve talimatlara karşı, işlevli karşı çıkma ve ısrarla “doğru”yu hayata geçirme anlayışıyla davranma meşruiyeti, bir disiplin olarak sunulmamış olduğundan, çaresiz bir şekilde, anlayış olarak meşru olmayan ama “Parti disiplini”nce verili anda ‘dokunulmazlık’ kazanmış olan yanlışı hayata geçirmek zorunda kalıyorlardı.

 

Elbette üst organ ve kademelerin kararları bağlayıcıdır, elbette talimatlara uyulacaktır ve elbette bu bir disiplin ilkesidir. Bunlarsız örgüt ve örgütlü yaşam olmaz; ama bu karar ve talimatlar yukarıda dile getirdiğimiz unsurlar üzerinden meşruiyete sahip olmaları koşuluyla! Bu koşul aynı zamanda, üst organ ve kademelerin keyfiyetçiliğinin de panzehiri olacak bir koşuldur. Ve bu koşul aynı zamanda, kolektif iradenin yerini ve önceliğini güvenceye alabilecek bir koşul özelliğindedir de.

 

“Disiplin” anlayışımızı, işte bu şekildeki koşullu diyalektiği üzerinden tanımlayıp, hukuksal meşruiyetine dekavuşturup hâkim kılmadıkça; bir nevi, geleceğin “yeni tipte insan” prototipi de sayılan örgütlü insanlarımız bu bilinç ve sorumlulukla da donatılmadıkça, her şeyin geleceği ve güvencesi, kaçınılmaz olarak Parti ‘iktidarı’nın (yani Parti önderliğinin) veya herhangi bir ‘üst organ’ veya yetkili kişilerin keyfiyetine tabi hale gelmiş olur. Ve birer “araç” olarak addedilen şeyler, niyetlerden bağımsız olarak, işte böylesine dizginsiz bir kudretle ve de kendiliğinden bir evrilişle “amaç”ın önüne geçer ve onun üzerinde belirleyici bir konum edinir.

 

Kişisel düşüncelerinde bizi kuşkusuz ki halk saflarında ve nihayetinde dost devrimci güçler olarak görüp değerlendirebilecek yetkinlikte olan bu üç değerli devrimci kadro, ancak ne var ki “üst organ kararı” adı altında, ilkesel bazda bir suça ortak olmak dışında, başka hiçbir hukuksal meşruiyet dayanağına sahip değildi. İlkelerin tartışılmaz meşruiyetini baz alarak, dayatılan ilkesel yanlışa uymama “disiplinsizliğini” gösterme bilinç ve sorumluluğuyla donatılmadıkları için de ortaya, haliyle böylesi çaresiz ve mahcup hallere düşmüş insan gerçeklikleri çıkar. Aslında ele alınıp sorgulandığında görülecektir ki bu ‘gerçeklik’te, öznenin nesneye yabancılaşmasının güçlü emareleri mayalanmaktadır.

 

“Bu nasıl iştir Zeynel yoldaş?” diyen İsyan’a, o esnada neyi nasıl izah edebilirdim ki?

“Çok da şaşırmamak lazım yoldaş. Oluyor bu tür anormallikler işte. Diyoruz ya ‘sınıf mücadelesi aslında en şiddetli biçimiyle Parti içinde yaşanır’ diye. 

Bu, laf olsun beri gelsin diye söylenmiş, öylesine, boş bir laf değil ki. Saflarımızda da ‘yanlış’ ile ‘doğru’ kıyasıya bir mücadele içindedir. Bu özgülde yaşananları, ‘yanlışın’ geçici zaferi sayacaksın. Bir muharebeyi yitirmiş olmak, savaşı yitirmiş olmak anlamına gelmez.

 Bu her şeyin sonu değildir yani. Doğrunun hâkimiyetini sağlamak ve yanlışı bertaraf etmek için mücadeleyi daha bir kararlılıkla sürdürmek gerekiyor. ‘Doğru’nun iktidarı ve yurdu olması gereken parti saflarında, ‘yanlış’ nasıl oluyor da bunca kolayca at oynatabiliyor ve muharebeler kazanma başarısı gösterebiliyor? Üzerinde asıl durulması gereken mevzu budur İsyan yoldaş” demekle yetindim.

 

1.Bölüm

https://www.yüzçiçekaçsın.de/2024/05/disiplin-anlayisimiza-elestirel-bir.html

 

 

DİN SORUNU, YABANCILAŞMA POST-MODERNİZM!___DİN FELSEFESİ

 

DİN FELSEFESİ

Din, en ilkel toplumlardan günümüze gelinceye kadar değişik biçimlerde de olsa varlığını sürdürmüştür. Bütün dinler, insanlarla Tanrı arasındaki ilgiyi belirtme ve doğadaki olayları ilahi irade ile açıklama çabası gütmüştür.

Din; genellikle doğaüstü (metafizik) ve ahlaki niteliği olan bir kurumdur. İnsanı manevi anlamda kuşatır ve koyduğu kurallarla insan hayatına müdahale eder.

Din felsefesi; din üzerinde düşünmektir. Tanrı, din, inanç, iman, vahiy, ruhun ölümsüzlüğü, evrenin yaratılışı gibi kavramları ve önermeleri ele alır. İnsanlık tarihi boyunca ortaya çıkmış olan din ve çeşitli inanç biçimlerini eleştirel bir şekilde inceleyen felsefe dalıdır.

Dini bilgi ile felsefi bilginin kaynakları farklıdır. Dini bilginin kaynağı inançtır. (Kutsal kitaplar, peygamber sözleri vs.) Kesin ve değişmezdir. Dogmatiktir. Felsefenin kaynağı ise akıldır. Eleştirir,sorgular.

NOT:İnternet sitesinden Giriş:

https://www.tkpml.com/din-sorunu-yabancilasma-post-modernizm/2/

Doğru kavrayışa ulaşmak için, öncelikle dinin nasıl ortaya çıktığına bakmak gerekir.

2. Dinin ortaya çıkışı

Dinsel düşünce, henüz ağaçlarda veya mağaralarda yaşayan insanın, zihinsel evriminde bir devrim niteliğinde ortaya çıkmıştır. Soyut düşüncenin, dolayısıyla, zekânın/aklın ilk ürünlerinden olan bu düşünce tarzı, insanın doğayla olan çelişmesinin ürünü olarak ortaya çıkmıştır.

 Daha sonra toplumsal çelişmelerle birlikte gelişmiş ve sınıf savaşımına paralel biçimler almıştır. Engels, “Din henüz ağaçlarda yaşadıkları çok eski çağlarda insanların kendi doğalarına ve kendilerini kuşatan dış dünyaya ilişkin en ilkel yargılarla dolu tasarımlardan doğmuştur” (Marks-Engels, age, Sf: 61) şeklinde belirleme yapmıştır.

 İlk insanlar doğa karşısında güçsüzdü; çaresizdi. İlk dinsel düşünce, bu nedenle, doğanın fiziki güçlerine tapınma şeklinde olmuştur. (Orhan Hançerlioğlu, age, Sf: 21)

İnsanlar düşlerindeki görüntüleri, doğa güçlerinin muazzam büyüklüğü ile birleştirerek ruh kavramına ulaştılar. Engels, “Bugün bile (19. yy –bn) vahşilerde ve aşağı barbarlarda, düşlerinde görünen insan biçimlerinin, bir an kendi bedenlerinden ayrılmış bulunan ruhlar oldukları yolundaki anlayış hüküm sürmektedir” (Marks-Engels, age, Sf: 22) demiştir. Böylece kendilerini yönettiklerine inandıkları ruhu, doğayla özdeşleştirdiler.

Ölüm bilincine varan insan, doğa güçlerinin ölmeyeceğini düşünmeye başlar. Böylece ölümsüz ruh fikri ortaya çıkmıştır. Ölümsüz ruh fikri, beraberinde tanrıları doğurmuştur. Her doğa olayını, bir tanrının yönettiğine inanılmaya başlandı. 

Doğa güçlerinin birbiriyle uyumu ve çatışması (fırtına, yangın, vb.) tanrılar arasında da bir hukuk olduğu fikrini doğurmuştur. Bu dönemlerde kendisini hala doğayla özdeş gören insan, en büyük ve en güçlü tanrıları dişi (tanrıça) olarak tahayyül (hayal) ediyordu.

Kemalizm’in Muntazam Olarak Mahkûm Edilme İhtiyacı

 Kemalizm’in devrimci ve karşı devrimci niteliğini nasıl ölçeceğimiz Lenin tarafından evrensel düzlemde yalınlaştırılmıştı. Kaypakkaya tarafından ise Türkiye ölçeğinde somutlaştırılmıştır.

Yaşam, muhtelif dönemlerde; geçmişte çözüldüğünü ya da aşıldığını düşündüğümüz bazı meseleleri, temcit pilavı misali yeniden önümüze çıkarıyor. Özellikle siyasal mefhumlar ve olaylar, sınıflar mücadelesinin ihtiyaçları, sürekliliği ve dengesiz gelişmesi eşliğinde bu hakikatten daha çok etkileniyor.

 

Bu anlamda coğrafyamız sınıf mücadelelerindeki en ünlü ve etkili temcit pilavlarının başında Kemalizm gelir. Egemen burjuva siyaseti için hem kurucu niteliğe sahiptir hem de her dönem kendini ideolojik olarak revize ederek, yeniden var olmayı becermektedir.

Kemalizm, karşı devrimci ve gerici niteliği, büyük sermaye sınıfının kurucu ideolojisi olması hakikatiyle; eylemi, düşüncesi, tarihselliği ve güncelliği ile yeniden çözümlenmesi ve “keşfedilmesi” gereken bir mefhum olarak karşımıza çıkıyor.

 

Kemalizm’i yeniden çözümleme ve “keşfetme” ihtiyacı, bugün dahi egemen sınıfların iktidarlarını tahkim ederken tarihsel-ideolojik referans olarak onu esas almalarından kaynaklanmaktadır.

Tabi, siyasal pratikte bu tarihsel referansa duyulan ihtiyacın nesnel dayanakları da bulunuyor.

Birinci dayanak uluslararası siyasal konjonktürdür. Küresel ölçekte; hem emperyalist ülkelerin hem de emperyalizme bağımlı ülkelerin egemen-burjuva siyasetlerinin birçoğunda; otoriter, faşist ve ulusçu yönelimler kurumsallaşmaktadır. Bu siyasal yönelimler son çeyrek asrın en ayırt edici siyasal hakikatinden biridir. Bu ayırt edici ve somut durum; Kemalizm’in otoriter, ulusçu ve faşizmle kesişen ideolojik hattıyla oldukça uyumludur.

İkinci dayanak ise yerel dinamiklere ilişkindir. Dünyadaki hâkim burjuva siyasetlere de uygun olarak, özellikle 2016 sonrasında, AKP-MHP rejimi devrimci-komünist hareketi muntazam olarak ezen, emekçileri baskılayan ve grev yasaklayan; “hepimiz aynı gemideyiz” şiarıyla “sınıfsız, imtiyazsız” bir “milli bütünlük” inşasını yeniden üreten; ulusal sorunda Kürtlere kök söktüren ve nefes aldırmayan bir siyasal hat izliyor.

 

2016 öncesi mahkemeye düşen Kemalizm, 2016 sonrasında İslamcılıkla barışık ve törpülenmiş bir biçimde, AKP-MHP rejiminin elinde yeniden üretildi. Bu nedenle, bugünkü rejimi İslamcı-Kemalist rejim olarak tanımlamak abartı olmayacaktır.

İşçi sınıfının ve ezilen milliyetlerin penceresinden baktığımızda günümüz iktidarının, Kemalist iktidarlarla çok fazla benzerlik gösterdiğini görebiliyoruz.

Grev yasağının sabitlenmesi ve komünizme karşı düzenli şiddet siyasetlerinde, AKP-MHP iktidarıyla Kemalist iktidarlar arasında hiçbir ayrılık yoktur.

Kemalistlerin “sınıfsız, imtiyazsız toplum” ideali ve sınıf mücadelesini bastırmak için yücelttikleri Türk milliyetçiliği, güncel olarak, AKP-MHP rejimiyle karşımıza “aynı gemideyiz” klişesi olarak çıktı. Ayrıca “tek millet, tek bayrak, tek devlet, tek vatan” perspektifi de Kemalist iktidar ile AKP-MHP iktidarı arasındaki ortak ideolojik-siyasal yaklaşımı temsil etmektedir. Hatta Kemalist iktidar ebedi ve milli şeflik makamlarıyla AKP-MHP iktidarlarının henüz erişemediği bir burjuva diktatörlük emarelerine sahipti.

 

Kemalistlerin Ağrı İsyanı sonrasında, belediyeler kanununu değiştirip, Türkiye Kürdistan’ında başlattığı kayyum rejimi bugün AKP-MHP rejimi eliyle hız kesmeden sürdürülüyor. (1) Özellikle bu konuda, Kemalist iktidar ile AKP-MHP iktidarı arasında muazzam bir süreklilik söz konusudur.

Ayrıca şunu da belirtmekte fayda var. İttihatçı iktidardan Kemalist iktidara miras kalan Türkleştirme siyaseti, Türkiye’de Kemalist iktidar eliyle yasalaşan burjuva laisizmini de İslamcı iktidara tasfiye ettiren sürecin başlangıç noktasıdır ve asıl gerekçesidir. Kemalizm’in Türkleştirme pratiği; Müslüman olmayan milliyetlerin kovulması ya da yok edilmesi, Müslüman olan bütün farklı milliyetlerin de Türkleştirilmesi pratiğidir. Türk-Sünni bir homojen toplumun/ulusun yaratılması Kemalizm’in Türkleştirme siyasetinin ürünüdür.

Kısacası; güncel resmi ideoloji olan Türk-İslam ideolojisi Kemalizm’in siyasal pratiğinin doğrudan sonucudur. Kemalizm’le Türk-İslamcılık arasında siyasal bir kopuş vardır ancak buna karşın, ideolojik açından aralarındaki ilişkinin adı sürekliliktir.

Elbette Kemalizm’in güncelliği yalnızca Türk burjuva siyasetinin hâkim fraksiyonun etkinliği ile sınırlı değildir. Kemalizm, kurucu parti CHP eliyle de güncellenmektedir. CHP tarihsel açıdan Türk burjuva devletinin kurucu fraksiyonudur; güncel olarak ise Türk burjuva siyasetinin daimileşmiş “ana muhalefet” fraksiyonudur.

 

CHP, yönettiği belediyelerde emekçileri ezen ve emekçi siyasetleri düşman gören yaklaşımıyla, ulusal sorunda AKP-MHP savaş tezkerelerini destekleyen Kürt düşmanı siyasal çizgisiyle ve tarikatlara karşı uzlaşmacı tutumuyla ideolojik olarak AKP-MHP rejiminin bir parçasıdır.

CHP ile AKP sınıfsal-ideolojik olarak kardeştirler. İdeolojik-sınıfsal açıdan, her ikisi de Türk büyük burjuvazisini temsil ediyor ve bu sınıfın çıkarlarını savunuyor.

Esasen teorik açından bu belirlenimi, en azından yüzeysel biçimde de olsa Türkiye sosyalist siyasetinin en geri unsurları dahi kabul etmektedir. Ancak bu belirlenimin, sosyalist solun geniş kesimlerince kabul görmesi meselenin yalnızca görünen tarafıdır. Ancak görünen ile gerçek arasında fark/çelişme vardır.

Meselenin görünmeyen tarafında yaşanan çelişmeleri iki başlık altında toplayabiliriz:

 

Birinci çelişme, Komintern’in Kemalist iktidarı ya da CHP’yi olumlamasından kaynaklanan geleneksel yaklaşımın yarattığı çelişmedir.

 

İkinci çelişme, siyasal pratikte AKP-MHP iktidarına karşı sosyalist solun anlamlı bir kesiminin CHP’ye yedeklenen ve CHP’yi destekleyen tutumundan kaynaklanan çelişmedir.

Birinci çelişmeyi açacak olursak; sosyalist solun önemli bir kesiminde “ilericilik-gericilik” ve “devrim-karşı devrim” mefhumlarının tanımlanışı, kuramsal olarak Marksist-Leninist perspektifle uyumlu değildir, hatta tam tersine Marksist-Leninist perspektifle kriz hâlindedir.

 

Bunda Komintern’in Kemalizm’i olumlayan siyasal pratiğinin önemli bir payı vardır. Daha doğrusu “devrim” ve “ilericilik” tanımlanırken, Komintern çizgisi referans alınarak ideolojik tahrifata imkân bulunmuştur.

Komintern’in Kemalizm’e yaklaşımı, Kemalizm’le girdiği faydacı ilişkiden ötürü tutarsızdır. Komintern/ Tarihsel TKP Kemalizm’i sınıfsal olarak “milli burjuva” diye tanımladı. Bu belirleme, Kemalizm’in komprador sınıf niteliğinin yadsınarak, siyasal pratikte Kemalizm’in demokratik halk devriminde ittifak gücü olarak ele alınmasına yol açtı.

 

Bu meseleyi “Komintern’in Kemalizm tahlili ve Tarihsel TKP’nin hiçleşmesi” (2) başlıklı yazımızda detaylı anlattık. Bu nedenle, bu yazıda Komintern’in Kemalizm’e ilişkin yaklaşımına kısa tutacağız.

Örneğin Mihri Belli’nin, karşı devrim sürecini 1942’de başlatan anti-Marksist belirlemesi de Komintern kritiği referanslı bir siyasal sapmadır. Elbette Belli’nin kendine has bir Kemalizm hassasiyeti ve yorumu vardır ama bu Belli’nin içinden geldiği siyasal gelenekle arasındaki bağı görmemize engel olmamalıdır.

 

Yine Belli’nin “Türkiye’ye emperyalist sermayenin at oynatmaya başlatmasının başlangıcı 1950’dir” belirlemesi de aynı mantığın ürünüdür.

Komintern’in ya da Tarihsel TKP’nin Kemalizm yaklaşımından ilk kez İbrahim Kaypakkaya devrimci-teorik bir kopuş yaşamıştır. Kaypakkaya Kemalizm’i komprador Türk ticaret sermayesinin ve toprak ağalarının siyasal temsilcisi olarak tanımladı ve Kemalizm’in gerici-karşı devrimci niteliğini gözler önüne serdi.

 

Bunun yanı sıra Kaypakkaya “Türkiye’de emperyalist sermaye, Kemalist iktidarın başından beri mevcuttur” diyerek, ciddi bir tarihsel tahrifata karşı da hakikatin bayrağını açmıştır. (3)

“İlerici” ve “gerici” olmanın ölçütü, sınıflar mücadelesinin ölçütüyle değil de burjuva laikliğine yaklaşımla ölçüldüğünde bütün işler karışıyor. CHP bir anda siyasal pratik açısından “ilerici” cepheye dâhil oluveriyor. Hâl böyleyken; anti-komünist ve ezilen ulus düşmanı siyasal figürler ya da hareketler, yalnız Kemalizm orjinli bir “laiklik” anlayışıüzerinden “ilerici” olabiliyorlar.

Lenin 1913 yılında, ilericiliği emperyalist-kapitalist sömürüye karşı çıkmak olarak tanımlarken, “‘İleri’ Avrupa’da ileri olan tek sınıf proletaryadır” diyordu. (4) Yani ilerici olmak, emperyalist-kapitalist sömürüye karşı emekçi sınıfların ve ezilen ulusların eşitlik ve özgürlük mücadelesinin yanında olmaktır. Gerici olmak ise emperyalist-kapitalist sömürünün yanında saf tutmaktır.

Benzer bir mesele “devrim”ile “karşı devrim” belirlemelerindeki ölçüde de yaşanmaktadır. Devrimci olanın ya da karşı devrimci olanın ölçütü nedir?

Lenin iki devrim tanımı yaptı: İlki İki Taktik’te, ikincisi ise Nisan Tezleri’nde.

İki Tatktik’te devrimi “eskimiş siyasal yapıyı kırmak ve yıkmaktır. Bu üst yapı ile yeni üretim ilişkileri arasındaki çelişki, belirli bir anda üstyapının yıkılmasına yol açmaktır” diye tanımladı. (5) Nisan Tezleri’nde ise önceki tanımı değiştirdi, “iktidarın bir sınıftan ötekine geçişi”diyerek daha açık ve özlü bir tanım yaptı. (6)

Kaypakkaya Türkiye’de, Leninist devrim perspektifinin somutlaşması açısından da bir başlangıcı temsil etmektedir. Kaypakkaya “devrimle karşı-devrim artık, cumhuriyetçilerle Sultancı ve hilafetçiler arasında değil, komprador büyük burjuvazinin ve toprak ağalarının diktatörlüğünü bir burjuva cumhuriyeti çerçevesinde devam ettirmek isteyenlerle, bundan menfaati olan sınıflarla, bir işçi-köylü diktatörlüğü, bir Demokratik Halk Cumhuriyeti kurmak isteyenler ve bundan menfaati olan sınıflar arasındaydı”diyerek, sınıf perspektifini de iğdiş edip, dar burjuva laisizmi üzerinden ilericilik ya da gericilik tanımları yapan düzen içi telakkiyle de arasına mesafe koydu. (7)

Kemalizm’in devrimci ve karşı devrimci niteliğini nasıl ölçeceğimiz Lenin tarafından evrensel düzlemde yalınlaştırılmıştı. Kaypakkaya tarafından ise Türkiye ölçeğinde somutlaştırılmıştır.

Şimdi ikinci çelişmeyi açıklayalım: Kemalizm’i siyasal-teorik olarak ya da ulusal sorun üzerinden olumsuzlayan sol siyasetlerin de, siyasal pratik açıdan CHP’ye yedeklendiği somut bir durumdur.

 

Emek ve Özgürlük İttifakı(EİÖ) siyasal deneyi bu açıdan önemli bir örnektir. İki burjuva siyaset blokuna karşı üçüncü cepheyi açma motivasyonu ile kurulan EÖİ, cumhurbaşkanı adayı çıkarmadığı gibi, kitlelerin sokağa çıkmaması konusunda özel bir hassasiyeti olan ve faşistlere iç işleri bakanlığı sözü veren Kılıçdaroğlu’nu destekledi. Yani, emekçi ve demokratik siyaset ittifakı bu tutumuyla hem siyaseten hiçleşmiş oldu hem de anti-komünist ve Kürt düşmanı “muhalif” burjuva bloğun adayını destekledi, CHP adayı için kendi siyasal varlığından vazgeçti. Sosyalist siyaset Kürt Ulusal Hareketi’nin ardına, Kürt Ulusal Hareketi de CHP’nin ardına dizildi.

 

İkinci örneğimiz ise 31 Mart yerel seçimlerine ilişkindir. Sosyalist solun anlamlı bir kesiminde cumhurbaşkanlığı seçimleriyle başlayan “AKP-MHP ya da saray rejimini geriletmek için CHP’yi destekleme” sağcı siyaseti, 31 Mart seçimleri arifesinde “faşizmi CHP ile geriletme” söylemine büründü. Bu aşamada da burjuva genel seçimlerindeki denklem değişmedi. Hem sosyalist siyasetin bir kısmı hem de Batı’da Kürt Ulusal Hareketi Müteahhit Ekrem İmamoğlu ve Ülkücü Mansur Yavaş’ın ardına dizildi.

 

Son olarak; geçtiğimiz 1 Mayıs’ta sosyalist solun anlamlı bir kesimi CHP’nin avucundaki dörtlü tertip komitesinin ardına dizildi ve Saraçhane’deki polis barikatı önünde “yalnız” kaldı.

Görüldüğü üzere; üç örnekte de, sosyalist sol, muhtelif vasıtalar aracılığıyla “muhalif” burjuva fraksiyonu CHP’nin çeperlerinde hem ideolojik hem de pratik açıdan hiçleşmiştir. Aynı zamanda bu üç örnekte somutlaşan durum sosyalist solda ideolojik tasfiyeciliğin derinleşmesidir. Sosyalist solda; reformist solun sosyal-demokratlaştığı, devrimci-komünist solun ise reformistleştiği bir süreç işliyor. Yani, dalgalar hâlinde genel bir sağcılaşma yaşanıyor.

 

Toparlayacak olursak, Kemalizm; bir yandan egemen sınıfların her iki siyasal fraksiyonu içerisinde de kendini yeniden var ederken; diğer yandan da, sosyalist solun anlamlı bir kesimi ve demokratik siyaset üzerinde de ideolojik etkisini sürdürüyor.

Bu uzun “giriş” yazısının ardından, sonraki yazımızda Kemalizm’in, yani Türk burjuva siyasetinin kurucu siyasal iktisat pratiğini inceleyeceğiz, açımlayacağız. “Kemalist iktidar hangi sınıfları temsil etti, hangi sınıfları ezdi?” Kemalist iktidarın emperyalist sermaye ile ilişkileri nasıldı?”  gibi temel sorulara, nesnel verilere dayanarak yanıtlar vereceğiz.

Mao Zedong’un çok anlamlı bir çıkarımı var. Mao, “inceleme yapmayanın söz hakkı yoktur” diyor.

Önce inceleyeceğiz, sonra sözümüzü söyleyeceğiz.

Kaynakça

*İhtiyat Kuvvet: Milliyet(Şark), Hikmet Kıvılcımlı, Yol yayınları, sy.154, İstanbul, 1979

*Komintern’in Kemalizm tahlili ve Tarihsel TKP’nin hiçleşmesi: https://gazetepatika22.com/kominternin-kemalizm-tahlili-ve-tarihsel-tkpnin-hiclesmesi-148786.html

*İbrahim Kaypakkaya-Bütün Yazıları, Umut yayımcılık, sy.396, İstanbul, 2018.

*Pravda, sayı 113, 18 Mayıs 1913; Collected Works [Toplu Eserler], Progress Publishers,  Cilt 19, s. 99-100, Moskova, 1977. 

*Ayrıca: https://toplumcukurtulus.com/202310/geri-avrupa-ileri-asya/

*Demokratik Devrimde Sosyal Demokrasinin İki Taktiği, Lenin, Ç: Arif Bilgin, Temel yayınları, sy. 105, Ankara, 1977.

*Nisan Tezleri ve Ekim Devrimi, Lenin, Ç: M. Erdost, Sol yayınları, sy. 21, 7. Baskı, Ankara, 2010.

*İbrahim Kaypakkaya-Bütün Yazıları, Umut yayımcılık, sy.378, İstanbul, 2018.

 https://gazetepatika22.com/kemalizmin-muntazam-olarak-mahkum-edilme-ihtiyaci-153635.html