Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı – TÜSTAV, Türkiye İşçi Partisi (TİP) ile Türkiye Komünist Partisi’nin (TKP) birleşmesiyle oluşan Türkiye Birleşik Komünist Partisi’nin (TBKP) I. Olağan Büyük Kongresi’nde alınan karar çerçevesinde, TBKP Genel Yönetim Kurulu’nun karar ve çalışmalarıyla 1992’de kuruldu. Nabi Yağcı, Ahmet Kardam ve Abdurrahman Atalay Vakıf kurucuları oldular.

1997 yılı Ocak ayında Vakıf Yönetim Kurulu, “Bu Tarih Benim de Tarihimdir” diyen herkesi Vakıf çalışmalarına kurucu unsur olarak katılmaya çağırdı. Bu Çağrı doğrultusunda, Türkiye’de sol ve emek hareketleri tarihinin öznesi olmuş pek çok kişi ve çevre, Vakıf çalışmalarına katıldılar.

TÜSTAV’ın kuruluş amacı öncelikle; TKP, TİP ve TBKP’nin bütün yazılı, sözlü, görsel, işitsel malzeme ve arşiv belgeleri ile müze malzemelerini toplamak, korumak, kullanıma açmak ve yayınlamak olarak tanımlandı. Ancak Vakıf çalışmaları 1999 yılından itibaren Türkiye işçi ve sol hareketini bütünüyle kucaklamaya dönük bir içerik kazandı. Bu yaklaşım, Mayıs 2006’da Mütevelli Heyeti’nin aldığı 1 Nolu Karar’da ifade edildi:

“TKP, TİP ve TBKP tarihi, Türkiye işçi ve sol hareketinin tarihinden ayrılamaz. Bu çerçevede TÜSTAV, kuruluş amacını gerçekleştirmeye çalışırken olanaklarının elverdiği oranda işçi ve sol hareketinin malzeme ve belgelerini de toplayıp değerlendirmeye devam edecektir.”